فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره، پایگاه خبری دانا، گروه سلامت و سبک زندگی؛ تاب‌آوری (Resilience) در روان‌شناسی به توانایی فرد برای مقابله با چالش‌ها، بازگشت به حالت تعادل پس از تجربه‌ی ناکامی‌ها یا حتی رشد کردن در دل مشکلات گفته می‌شود. به بیان ساده، تاب‌آوری یعنی توانایی «خم شدن بدون شکستن». فرد تاب‌آور ممکن است در برابر مشکلات آسیب ببیند، غمگین شود یا حتی شکست بخورد، اما دوباره خود را بازسازی می‌کند و مسیر را ادامه می‌دهد.
تاب‌آوری یک ویژگی ذاتی ثابت نیست؛ بلکه ترکیبی از توانایی‌های فردی، مهارت‌های آموخته‌شده و منابع حمایتی اجتماعی است که در طول زمان می‌توان آن را تقویت کرد.
چرا تاب‌آوری اهمیت دارد؟
زندگی هیچ‌وقت بدون فشار روانی یا بحران نیست. افراد با تاب‌آوری بالا:
کمتر دچار افسردگی و اضطراب مزمن می‌شوند.
هنگام مواجهه با شکست، سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند.
روابط اجتماعی سالم‌تری دارند، چون به جای غرق شدن در مشکلات، توانایی سازگاری و گفت‌وگو پیدا می‌کنند.
در محیط کار و تحصیل، عملکرد بهتری نشان می‌دهند.
حتی در شرایط سخت، می‌توانند حس معنا و امید خود را حفظ کنند.
عوامل مؤثر بر تاب‌آوری
تاب‌آوری نتیجه‌ی ترکیب چند عامل است:
1. ویژگی‌های فردی: اعتمادبه‌نفس، خوش‌بینی واقع‌بینانه، احساس کنترل بر زندگی.
2. مهارت‌های هیجانی: توانایی مدیریت استرس، تنظیم هیجان و تفکر انعطاف‌پذیر.
3. شبکه‌ی حمایتی: وجود خانواده، دوستان یا افراد مورد اعتماد که فرد بتواند روی آنها حساب کند.
4. معنا و ارزش‌ها: داشتن باورهای معنوی یا هدف‌های ارزشمند، فرد را در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر می‌کند.
