شما چاق هستید یا لاغر؟

-در کودکان و نوجوانان میزان اضافه وزن و چاقی بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟
در این گروه سنی نمایه توده بدنی بین صدک ۸۵ تا ۹۵ اضافه وزن و بالا‌تر از صدک ۹۵ چاقی محسوب می‌شود. در مورد بزرگسالان با محاسبه نسبت وزن به قد می‌توان متوجه وجود اضافه وزن و چاقی شد و در مورد سالمندان نیز روش‌ها و ابزار خاصی برای تشخیص اضافه وزن و چاقی وجود دارد.

-فرمول محاسبه وزن متناسب در بزرگسالانه چگونه است و میزان استاندارد آن چیست؟
در بزرگسالان با سنجش نسبت وزن به قد، محدوده نمایه توده بدنی محاسبه و اضافه وزن وچاقی تعیین می‌گردد. به این ترتیب که با تقسیم وزن فردبر حسب کیلو گرم به مجذور قد (یعنی اندازه قد ضربدر خودش) بر حسب سانتی م‌تر، عددی بدست می‌آید که در صورتی که این عدد کمتر از ۵/۱۸ باشد فرد لاغر است و با کمبود وزن مواجه است. اگر حاصل این کسر ۵/۱۸ تا کمتر از ۲۵ بدست آید، فرد دارای وضعیت بدنی طبیعی است، عدد ۲۵ تا کمتر از ۳۰ نشانه وجود اضافه وزن است و عدد ۳۰ به بالا چاقی محسوب می‌شود. کلیه بالغین تا قبل از سن سالمندی یعنی حدود ۶۰ سال با استفاده از این فرمول می‌توانند وضعیت بدنی خود را محاسبه نمایند.

-عامل اصلی اضافه وزن چیست؟
آنچه که منجر به اضافه وزن می‌شود عدم تعادل بین دریافت انرژی و مصرف آن است. به عبارت دیگر اگر میزان مصرف مواد غذایی بیش از میزان تحرک و فعالیت بدنی باشد، فرد مستعد اضافه وزن می‌شود. از طرف دیگر نوع ماده غذایی مصرفی بسته به مقدار انرژی که به بدن وارد می‌کند در افزایش وزن اثر گذار است.

-مصرف کدام گروه از مواد غذایی منجر به اضافه وزن و چاقی می‌شود؟
در بین مواد غذایی چربی و روغن‌ها بیش از هر گروه غذایی دیگر در بدن تولید انرژی می‌کنند و اضافه دریافت آن‌ها می‌تواند منجر به چاقی شود. گروه غذایی نان و غلات شامل انواع نان، برنج؛ ماکارونی و انواع مواد غذایی با منشا غلات نیز سهم بزرگی در تامین انرژی روزانه ما دارند به ویژه در خانوارهای ایرانی که قوت غالب آن‌ها نان است و یا در شمال کشور ما که قوت غالب مردم را برنج تشکیل می‌دهد.
 البته یک گرم کربوهیدرات که ماده اصلی نان و غلات را تشکیل می‌دهد معادل ۴ کیلو کالری انرژی در بدن تولید می‌کند اما این مواد در صورتی که اضافه بر نیاز بدن مصرف شوند به شکل چربی در بدن ذخیره خواهند شد. در مقایسه کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها از نظر تولید انرژی؛ یک گرم چربی حدود ۹ کیلو کالری انرژی تولید می‌کند. انرژی حاصل از سوختن موادپروتئینی نیزبرابر با انرژی حاصل از سوخت کربوهیدرات‌ها در بدن است.

-روند اضافه وزن و چاقی در کشور ما چگونه است و بیشتر کدام گروه سنی را در معرض خطر قرار می‌دهد؟
آمار اضافه وزن و چاقی در کشور ما نیز همچون سایر کشور‌ها متاسفانه در حال افزایش است و این روند را در گروه‌های سنی مختلف در کشورمان شاهد هستیم که علت عمده آن تغییر شیوه زندگی است.

-آیا می‌توان علل بروز چاقی در تمام افراد را در یک عامل خلاصه کرد؟

علل این مساله می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. کاهش پیاده روی، پشت میز نشینی، کاهش مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها، کم شدن استراحت و خواب شبانه، نداشتن نظم در صرف غذا و شیوه نادرست تغذیه مانند با عجله غذا خوردن، خوب نجویدن غذا، صرف غذا در مکان‌های شلوغ، مصرف نوشابه‌های گازدار همراه غذا، اشتغال فکری و هیجانات روحی به هنگام صرف غذا از برخی علل اضافه وزن و چاقی بزرگسالان محسوب می‌شوند. در گروه سنی کودکان عوامل متعددی مستعد کننده به چاقی هستند. این عوامل عبارتند از: مصرف مکرر غذا‌های آماده که به نام Fast Food‌ها معروف هستند و شامل انواع ساندویچ‌های همبرگر، سوسیس و کالباس، سمبوسه و غیره.

-با توجه به اینکه تمایل به مصرف نوشابه‌های گازدار در جوامع امروزی افزایش یافته است آیااین عامل می‌تواند در اضافه وزن و چاقی نقش داشته باشد؟
مصرف مکرر نوشابه‌های گازدار کولا که‌‌ همان نوشابه‌های سیاه و نارنجی هستند و علاوه بر چاقی عوارض گوارشی مانند سوء هاضمه و عدم هضم و جذب کامل غذا در دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند و موجب سیری زود رس کاذب و کاهش جذب کلسیم در بدن می‌شوند.

-چگونه می‌توان از بروز چاقی و اضافه وزن جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از چاقی علاوه بر اینکه باید از پرخوری و مصرف غذاهای پرانرژی خود داری کرد، توصیه می‌شود همواره برای داشتن تحرک بدنی منظم در زندگی برنامه ریزی نماییم. همچنین رعایت دو اصل تنوع و تعادل در مصرف گروه‌های غذایی و کاستن از حجم غذا در هر وعده و تقسیم وعده‌های غذایی به پنج وعده غذای سبک در ایجاد تعادل وزن و دریافت انواع ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن موثر است.

-آیا چاقی در سنین کم ارتباطی با افزایش وزن در بزرگسالی دارد و در‌‌نهایت یک توصیه جهت کنترل وزن؟
برای کنترل وزن توصیه می‌شود از‌‌ همان دوران کودکی از اضافه دریافت کودکان جلوگیری شود. البته سوخت و ساز در کودکان و نوجوانان به علت فیزیولوژی بدن، مطالعه، درس خواندن و ورزش در این دوران نیز بالاست ولی باید بدانیم که چاقی ایجاد شده در سنین پایین، زمینه ساز چاقی در بزرگسالی خواهد بود و افزایش تعداد سلول‌های چربی در کودکی تا زمان بزرگسالی باقی خواهد ماند و کنترل وزن در سنین بزرگسالی را با مشکل مواجه خواهد نمود. /پایان پیام