به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) و به نقل از ایران، شكل جدید مصرف مواد مخدر در كشور و روی آوردن معتادان به استفاده از مخدرهای صنعتی در كنار عواملی همچون كاهش معنادار قیمت این‌گونه مواد و مرگ سالانه تعداد زیادی از معتادان به دلیل سو مصرف مواد مخدر، دلایل مناسبی بودند تا به این بهانه با مدیركل مقابله با عرضه ستاد مبارزه با مواد مخدر، علیرضا اكبرشاهی به گفت‌و‌گو نشست:
با توجه به تغییر الگوی مصرف مواد مخدر، لطفاً توضیح دهید چه فعالیت‌های مقابله‌ای درخصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر صنعتی صورت گرفته است. همچنین آماری درباره كشفیات 6 ماهه مواد صنعتی و انهدام باندهای قاچاق ارایه دهید.
با تكمله‌ای اصلاحی بر بخش اول پرسش شما و تبدیل واژه «تغییر الگوی مصرف» به «خطر تغییر الگوی مصرف» عنوان می‌كنم كه حوزه مقابله ستاد از ابتدای ظهور و گسترش پدیده مواد روانگردان بویژه شیشه، ضمن تغییرات ساختاری در تشكیلات خود از جمله ایجاد اداره‌ای تخصصی ویژه رسیدگی به مواد صناعی و روانگردان و نیز پیش‌سازهای مورد استفاده در تولید آن، با برپایی جلسات مختلف كمیته مقابله با عرضه ستاد تصمیماتی را مبنی بر كنترل و مهار تهدیدات ناشی از تولید، قاچاق، توزیع و مصرف شیشه اتخاذ كرده است و علاوه بر آن، با هدف استفاده از ظرفیت‌های دستگاه‌های عضو و نیز وزارتخانه‌ها و بخش‌های غیر عضو مرتبط با موضوع، مبادرت به راه‌اندازی كمیته‌ای با نام كمیته ملی پیش سازها كرد.
به موازات فعالیت‌هایی كه از این طریق برای قرمز كردن مسیر انتقال مواد پیش‌ساز به داخل و قاچاق شیشه به دیگر استان‌ها و نیز به خارج از كشور صورت گرفت، نقاط خلأ و حلقه‌های مفقوده در برخورد با معضل یاد شده شناسایی شد و درصدد مرتفع ساختن آن‌ها برآمدیم كه در مجموع، اقدامات صورت گرفته منتج به اصلاح بخش‌هایی از قانون قبلی مبارزه با مواد مخدر و ابلاغ قانون اصلاحی در آذرماه 1389 شد. آثار عملی و روانی ناشی از اجرای قانون اصلاحی كه از تشدید مجازات علیه متخلفان و عناصر دخیل در تولید و قاچاق شیشه و رساندن سطح قبلی به وضعیتی مشابه با ماده هرویین شد، به همراه مصوبات جلسات كمیته مقابله در برخورد شدید دستگاه قضایی، پلیس و وزارت اطلاعات با عوامل اصلی تولید و قاچاق شیشه كه خوشبختانه با پشتیبانی كامل دستگاه قضایی منجر به اعمال قانون در رابطه با تعدادی از مجرمان فعال در این عرصه شد بازدارندگی مناسبی را در جامعه رقم زد. بر هم خوردن تمركز فعالیت باندهای تولید شیشه در استان تهران و كاهش سرانه تولید كارگاه‌ها از حدود 30 كیلوگرم به ازای هر كارگاه به حدود 7 كیلوگرم كه نشان دهنده جلوگیری از رشد حجم فعالیت كارگاه‌ها بود از دیگر دستاوردهای اقدامات كنترلی و تشدیدی بخش مقابله بوده است كه این‌ها همگی بر كاهش قاچاق این ماده به خارج از كشور و پایین آمدن رقم دستگیری اتباع كشورمان در دیگر كشورها نیز اثرگذار شده است. در جلسه اخیر كمیته مقابله كه در آبان ماه سال‌جاری برگزار شد از سوی كمیته به دستگاه‌های عضو در زمینه استمرار در فعالیت‌های تشدیدی برای قرمز كردن خطوط فعالیتی باندهای متخلف در زمینه قاچاق مواد پیش ساز و شیشه تأكید موكد صورت گرفت و این روند با قوت دنبال خواهد شد.
توضیح آن كه در هفت ماهه سال‌جاری 2031 كیلوگرم شیشه كشف شده كه این میزان كشف بیانگر 60درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل است. كشفیات 7ماهه سال گذشته 1267 كیلوگرم بوده است.
چه عاملی موجب بروز ناخالصی در مواد مخدر سنتی مانند تریاك و نوع صنعتی آن شده است؟
مهم‌ترین و در حقیقت عامل اصلی در این مساله اقتصادی و تمایل قاچاقچیان و بویژه توزیع‌كنندگان مواد به سوداندوزی هر چه بیشتر است. در سال‌های اخیر و با افزایش مشكلات مالی معتادان برای تأمین مواد مصرفی خود، طیف جدیدی ظهور كرد كه در عین معتاد بودن، خود توزیع‌كننده نیز به شمار می‌روند یعنی معتادان توزیع‌كننده‌ای كه ما آنان را معتادان خرده‌فروش می‌نامیم و به جهت نوع نگاهی كه به مساله دارند، از عوامل اصلی افزودن مواد ناخالص و مضر به مواد مخدر توزیعی خود هستند، بدین ترتیب این دسته از معتادان برای تأمین وجه مواد مصرفی خود مقداری از اندك ماده مخدر خریداری شده را مصرف كرده و این حجم مصرف شده را با افزودن ناخالصی به مابقی ماده موجود كه قصد فروش آن را دارند، جبران می‌كنند.
چنین اقداماتی در عمل لطمات و صدمات جسمانی زیادی بر افراد قرار گرفته در انتهای این زنجیره توزیع مواد مخدر وارد كرده و بعضاً به قیمت جان آن‌ها تمام می‌شود. چنان كه بخش قابل توجهی از 4 هزار نفری را كه همه ساله در كشور قربانی سو مصرف مواد مخدر شده و جان می‌بازند باید در میان چنین افرادی یافت.
چه برنامه‌ای برای مبارزه با اعتیاد و شكل جدید آن یعنی استفاده از مواد صنعتی دارید؟
در برخورد با معضل اعتیاد، ستاد دو فرایند را مدنظر دارد یكی چگونگی برخورد با آنان كه معتاد هستند و با مشكل اعتیاد دست به گریبانند و دیگری ممانعت از ورود افراد جدید و سالم از اجتماع به این چرخه. در مقوله نخست هدفگذاری ستاد بر درمان همه معتادان اعم از كم خطر و پرخطر یا خود معرف و غیر خود معرف است كه مطابق مواد 15 و 16 قانون مبارزه با مواد مخدر برنامه‌های لازم تدوین و برای هر گروه به اجرا گذارده می‌شود. در این چارچوب برای آن دسته از مصرف‌كنندگان مواد مخدر و روانگردان كه به خواست خود میل به ترك و درمان دارند و برابر ماده 15 قانون خود معرف محسوب می‌شوند این امكان در همه استان‌های كشور فراهم شده است تا به كمپ‌ها و مراكز مجاز كه بدین منظور با مجوز در حال فعالیت هستند مراجعه و نسبت به درمان خود اقدام كنند. این دسته از مصرف‌كنندگان تا زمانی كه تحت درمان هستند به عنوان بیمار محسوب شده و تحت پیگرد قضایی و تعقیب قرار نمی‌گیرند.
با این حال كم هم نیستند معتادانی كه به دلایل متعدد مایل به درمان خود نیستند و یا احساس می‌كنند نمی‌توانند ترك كنند. در خصوص این دسته كه بخش زیادی از آنان را معتادان پرخطر، ولگرد، لامكان و متجاهر تشكیل می‌دهند مفاد ماده 16 قانون ساری و جاری خواهد شد و ضمن مجرم شناخته شدن آنان توسط پلیس دستگیر و به مراكز ماده 16 كه ویژه نگهداری و درمان این قبیل معتادان است منتقل می‌شوند.
در مقوله دوم هدف آگاه‌سازی افراد سالم و در معرض آلودگی است تا با تكیه بر فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقدامات پیشگیرانه مانع از گرایش آنان به سمت مصرف مواد مخدر و روانگردان شد. از آنجا كه یكی از شعارهای محوری ستاد ارجحیت پیشگیری بر درمان است كه با عبارت «پیشگیری بهتر از درمان است» بیان می‌شود، ما در ستاد پیش بردن این رویكرد اساسی را امری بسیار مهم و ارزنده می‌دانیم و اعتقاد داریم اثربخشی این فعالیت‌ها از طریق ایجاد مصونیت در جامعه می‌تواند همزمان هم فشار بر بخش عرضه را كاهش دهد و هم موجب كم شدن مشكلات جاری در حوزه درمان شود.
گزارش: زهره رجب نیا
