دکتر بری مارشال (Barry Marshall) دانشمندی است که با انجام آزمایش بر روی خود ثابت کرد که هلیکو باکتر پیلوری (H.pylori) عامل ایجاد زخم معده است و به خاطر همین اکتشاف مهم، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی در سال ۲۰۰۵ شد.
به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از سیناپرس، دکتر بری مارشال در مصاحبه ای با مجله نیوساینتیست به تشریح اثرات مختلف این باکتری بر روی انسان می پردازد.شما کشف کردید که هلیکو باکتر پیلوری عامل ایجاد زخم معده است. به نظر شما این باکتری چگونه می تواند به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک کند؟
شاید پاسخ این سوال را بتوان در تغییری که این باکتری در سیستم ایمنی به وجود می آورد و جلوی بیش فعالی آن را می گیرد جست. فکر می کنم این باکتری به انسان های اولیه مهاجر کمک زیادی کرده بود. نخستین انسانها در آفریقا تکامل یافتند و تا میلیون ها سال، تنها از گیاهان و حیوانات موجود در شعاع 100 کیلومتری خود تغذیه می کردند. وقتی این انسانهای اولیه به مناطق دیگر دنیا کوچ کردند، به خاطر برخورد با گونه های جدید حیوانی و گیاهی دچار آلرژی می شدند. شاید وجود هلیکو باکتر پیلوری می توانست جلوی شدت این مواد جدید و آلرژی زا را بگیرد.
آیا اکنون تعداد این باکتری ها در حال کاهش است؟
می دانیم که در کشورهایی که استاندارد زندگی در آنها رو به افزایش است، دسترسی به آب پاک وجود دارد و خانواده ها کوچک تر هستند، هر 10 تا 20 سال شمار این باکتریها حدود 10 درصد کاهش می یابد.
آیا می توانیم دوباره از این باکتری ها برای بهبود سیستم ایمنی بدن بهره بگیریم؟
ما در آزمایشگاه مان در دانشگاه وسترن استرالیا در شهر پرث، در حال کشت انواع مختلفی از هلیکو باکتر پیلوری هستیم و می خواهیم بدانیم که چگونه این باکتری ها می توانند سیستم ایمنی بدن را تغییر دهند. بیشتر کار ما بر روی موشها به انجام می رسد. با این حال این آزمایشات کافی است و باید در آزمایشاتی بالینی به بررسی میزان تاثیر گذاری هلیکو باکتر پیلوری بر افراد دارای آلرژی نیز بپردازیم.
آیا قرارگیری مجدد افراد در معرض این باکتری خطرناک نیست؟
ما برای آزمایشات بالینی می خواهیم انواعی ضعیف شده و کم خطر این باکتری را روی انسان ها مورد آزمایش قرار دهیم. برخی از انواع این باکتری بسیار خطرناک است، اما در عین حال برخی انواع آن ضعیف و کم خطر است. همچنین ما توانسته ایم نوعی از این باکتری را کشف کنیم که 100 درصد بی خطر است.
اگر مدتهاست که انسان با این باکتری روبرو بوده، پس چرا در یکصد سال اخیر شاهد اوج گیری آمار مربوط به زخم معده بوده ایم؟
هلیکو باکتر پیلوری به لایه مخاطی دیواره معده که از آن در برابر اسیدهای گوارشی حفاظت می کند آسیب می رساند. اگر کسی به هلیکو باکتر پیلوری آلوده شود و در عین حال سیستم دفاعی بدنش هم پاسخ قدرتمندی به آن بدهد و میزان اسید معده اش هم بالا باشد (که هر دوی اینها در یکصدسال اخیر بسیار رایج است بهبود بهداشت و تغذیه عامل ایجاد آن بوده) پاسخی التهابی در معده ایجاد می شود و همین امر موجب افزایش ترشح اسید معده و در نتیجه، افزایش احتمال زخم معده می شود.
گسترش زخم معده در یکصدسال اخیر به خاطر بهبود وضعیت معیشتی آمریکایی ها- یعنی تغذیه مناسب، میزان بالای اسید معده و نیز پاسخ مناسب سیستم ایمنی بدن- بوده است. به همین دلیل است که مثلاً یک فرد ثروتمند که بهترین نوع گوشت را مصرف می کند هم در معرض زخم معده قرار می گیرد.
معروف است که شما هلیکو باکتر پیلوری را بر روی خودتان آزمایش کردید. آیا این کار سلامت شما را به خطر نمی انداخت؟
در آن دوران، همکارانم مساله زخم معده را مساله ای روان تنی می دانستند و سعی می کردند با تجویز داروهای ضدافسردگی، آرام بخش ها یا روان درمانی، به درمان آن بپردازند. موقعیت علمی من در آن موقع در خطر بود، چون به این مسایل توجه نمی کردم و به بیمارانم آنتی بیوتیک می دادم. بعد از مدتی، بیماران رییسم مخفیانه برای درمان نزد من می آمدند. در هر صورت پزشکی پیچیدگی های زیادی دارد.
آیا شما در پزشکی امروز، آزمایش بر روی خود را توصیه می کنید؟
من از فردی برای این کار اجازه نگرفتم. از آنجا که نتیجه این آزمایش من موفق بود، فکر می کنم آزمایش بر روی خود به مراتب ساده تر از آزمایش بر روی دیگران باشد.
