نگاهی نزدیک به سرطان خون و آشنایی با درمان پذیرترین و وخیم ترین انواع آن

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری دانا (داناخبر)، در این مطلب با انواع مختلف سرطان های خونی، چگونگی پیشگیری، تشخیص و درمان آن ها بیشتر آشنا می شویم:

سرطان های خونی به سه دسته کلی تقسیم می شوند. این دسته ها شامل:

سرطان خون لوکمی یا لوسمی (Leukemia): این سرطان یکی از انواع سرطان های درون مغز استخوان بوده، واژه لوسمی به معنی خون سفید است و شامل تولید غیرطبیعی سلول های خونی سفید می شود. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. تعدا بالای سلول های سفید باعث اختلال توانایی این سلول ها در مبارزه با عفونت ها شده و همچنین باعث نقص توانایی مغز استخوان برای ساختن سلول های قرمز و پلاکت خون می شود.

سرطان خون لنفومی (Lymphoma): این نوع سرطان خون سیستم لنفاوی را که وظیفه آن دفع مایعات زیادی از بدن و همچنین تولید گلبول سفید خون است، تحت تاثیر قرار می دهد. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.

سرطان خون میلوما (Myeloma): این نوع سرطان خون سلول های پلاسما را هدف قرار داده و مانع تولید آنتی بادی در بدن می شود و سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت ها ضعیف و حساس می کند.

این نوع سرطان می تواند به دو شکل حاد و یا مزمن خود را نشان دهد. سرطان لوسمی مزمن آرام تر از نوع حاد آن پیشرفت می کند و نوع حاد آن نیاز به درمان سریعتری دارد. همچنین لوسمی به دو دسته دیگر به نام های لوسمی لنفوسیتی (lymphocytic) و لوسمی میلوئیدی (myelogenous) نیز تقسیم می گردد. منظور از لوسمی لنفوسیتی رشد غیرطبیعی در سلول های مغز استخوان که به لنفوسیت تبدیل می شوند بوده و نوع میلوئیدی نوعی از سلول های مغز استخوان را که تبدیل به سلول های خونی از جمله سلول های قرمز، سفید و پلاکت می شود، تحت تاثیر قرار می دهد. 

سرطان خون لوسمی معمولا در مراحل اولیه نشانه و علامتی ندارد، در مراحل پیشرفته تر این علایم می تواند شامل:

- خونریزی و کبودی، بخصوص خونریزی شدید

- عدم توانایی بدن در مبارزه با عفونت ها و بیماری های عفونی 

- کم خونی ناشی از سرطان خون لوسمی

- ورم کردن غدد لنفاوی

- ورم و ناراحتی در شکم

- کاهش وزن بدون هیچ دلیل خاص

- درد در استخوان ها و مفاصل

- تب، سرماخوردگی، تعریق شبانه و سایر علایم مشابه سرماخوردگی

- خستگی و ضعف

- لثه های ورم کرده و یا خونریزی لثه

- بزرگ شدن طحال و کبد

دلیل خاص و شناخته شده ای برای انواع سرطان خون لوسمی وجود ندارد، با اینحال به نظر می رسد عواملی خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند، این عوامل شامل:

- قرار گرفتن در برابر سطوح بالای تشعشع

- قرار گرفتن پی در پی در برابر بعضی از انواع مواد شیمیایی (همچون بنزن)

- سندرم دون (DOWN)

- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان

- سیگار کشیدن

ممکن است پزشک شما برای مشخص شدن اینکه سرطان دارید یا نه برای شما آزمایش کامل خون (CBC) تجویز کند. تعداد زیاد سلول سفید، یا تعدا بسیار کم سلول قرمز یا پلاکت می تواند نشانه ابتلا به سرطان خون باشد.اگر نتیجه ابتلای شما به لوسمی مثبت بود پزشک از یک آزمایش برداشتن بافت استخوان برای مشخص کردن نوع سرطان استفاده می کند.

درمان سرطان خون لوسمی بسته به سن، سلامت عمومی و نوع لوسمی متفاوت است. پزشک ممکن است برای درمان از ترکیبی از درمان های مختلف شامل شیمی درمانی، درمان بیولوژیکی، رادیوتراپی و یا پیوند سلول های بنیادی استفاده کند. برای افراد مبتلا به لوسمی حاد اغلب بدلیل سرعت رشد سرطان از شیمی درمانی استفاده می شود. اکثر افراد مبتلا به سرطان خون لوسمی حاد به درمان سریعا واکنش نشان می دهد.

از آنجا که دلیل اصلی سرطان خون مشخص نیست پس نمی توان راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان پیشنهاد کرد. با این حال می شود از بعضی از انواع سرطان خون لوسمی با اجتناب از قرار گرفتن تشعشع، اجتناب از قرار گرفتن در برابر مواد شیمیایی و ترک سیگار و تنباکو پیشگیری کرد.

تقریبا نصف انواع سرطان خون سرطان خون لنفومی و یا سایر سرطان های وابسته به سیستم لنفاوی هستند. این سیستم که شامل غدد لنفاوی در گردن، زیر بقل، ران، قفسه سینه و شکم است وظیفه دفع مایعات اضافی در بدن و تولید سلول های ایمنی بدن را بر عهده دارند. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.

نشانه ها و علایم سرطان خون لنفومی شامل:

- ورم کردن غدد لنفاوی در گردن، زیر بقل و ران

- تب 

- خستگی و ضعف

- کاهش وزن غیرقابل توجیه

- عرق کردن

- مشکل در نفس کشیدن و یا درد قفسه سینه

- خارش پوست 

دلیل خاص و شناخته شده ای برای انواع سرطان خون لنفوم وجود ندارد، اما از عواملی که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند، می توان به این موارد اشاره کرد:

- افزایش سن

- سفید پوست بودن

- ابتلا به اچ ای وی/ ایدز

- رژیم غذایی پر از گوشت و چربی

- قرار گرفتن در برابر سموم خاص و آفت کش ها

پزشک برای تشخیص ابتلای شما به این نوع سرطان نیاز به آزمایش برداشتن بافت غدد لنفاوی  دارید. آزمایش های بیشتر برای مشخص کردن مراحل بیماری شامل آزمایش خون، نمونه برداری از بافت استخوان و … انجام می شوند. همچنین برای مشخص کردن میزان پخش شدن این سرطان نیز آزمایش هایی انجام می شود. تصمیم گیری برای درمان این بیماری بعد از انجام این آزمایش ها و با نظر پزشک انجام می گیرد. 

سرطان لنفوم یکی از درمان پذیرترین انواع سرطان ها می باشد. درمان سرطان لنفوم می تواند شامل شیمی درمانی، شیمی درمانی به همراه رادیوتراپی، درمان بیولوژیکی و پیوند سلول های بنیادی می شود.

میلوما سرطان سلول های پلاسمای خون می باشد. سلول های پلاسما، سلول های سفیدی هستند که آنتی بادی های ضد بیماری و عفونت ترشح می کنند. سلول های میلوما جلوی تولید آنتی بادی توسط سلول های سالم را می گیرند. بالا رفتن میزان آنتی بادی های غیرطبیعی در بدن می تواند باعث آسیب دیدن کلیه ها شود. همچنین افزایش سلول های میلوما باعث مشکل در تولید سلول های سفید و قرمز نیز می شود. به علاوه سلول های میلوما باعث آسیب دیدن استخوان ها و ضعف آنها می شوند.

- هیپرکلسمی (کلسیم زیاد در خون)

- کم خونی (کمبود سلول قرمز و یا کاهش عملکردشان)

- نارسایی کلیه

- آسیب پذیری در برابر عفونت

- پوکی استخوان، درد استخوان، ورم و یا شکستگی استخوان

- پروتئین زیاد در خون و یا ادرار

- کاهش وزن

از جمله عواملی که خطر ابتلا به این نوع سرطان خون را افزایش می دهند، عبارتند از:

- سن بالای 50 سال

- چاقی

- قرار گرفتن در برابر رادیو اکتیو

- کار در صنایع مرتبط با پتروشیمی

اگر مبتلا به میلوما هستید، درمان های بسیاری برای شما وجود دارد که سرعت رشد سلول ها را کاهش داده و درد استخوان ها، خستگی و سایر علایم بیماری را کاهش می دهد. نوع درمان بسته به سلامت عمومی شما، نوع و مرحله بیماری متفاوت است. روش های درمانی  برای میلوما شامل شیمی درمانی، داروهای کم خونی، رادیوتراپی و پیوند سلول های بنیادی است.