پریسا تاج ، خبرگزاری دانا ، گروه ترجمه ؛ سیستم پاداش به کودک می تواند یکی از ترفندهای خوب تربیتی محسوب شود، اما اغلب والدین از جایزه دادن به کودکان خودداری می کنند. جایزه می تواند اختصاص دادن امتیاز اضافه در برابر کارهای مثبتشان باشد، می تواند اسباب بازی ، شکلات، یا هرچیز دیگری باشد. اما والدین اساسا با جایزه به کودک مشکل دارند.
در ادامه به چند مورد از متداول ترین نگرانی های والدین درباره پاداش به فرزندانشان اشاره می کنیم:
۱- آیا پاداش به کودک به معنای رشوه و باج نیست؟
قاعدتا تشویق کودک و رشوه دادن به او، دو موضوع متفاوت هستند.
بهتر است به جای اینکه به فرزندتان بگویید:" گریه ات رو تموم کن تا برات آبنبات بخرم." و در واقع به او باج بدهید، قبل از رفتن به فروشگاه به او بگویید:" اگه امروز دختر خوبی باشی، اجازه داری یکی از خوراکی های مورد علاقه ات رو بخری." این جمله، مصداق پاداش به کودک است.
رشوه زمانی معنا پیدا می کند که شما در برابر قول تصحیح رفتار نادرست کودک، به او پاداش دهید. اما پاداش در ازای رفتار خوب و مناسب کودک به او داده می شود.
به یاد داشته باشید که پاداش باید در ازای هدف خاصی باشد و معمولا از پیش تعیین می شوند.
بسیار مهم است که برای پاداش، قانونی وضع کنید.
هرگز به فرزندتان اجازه ندهید از سیستم پاداش به عنوان بهانه و سرزنش شما استفاده کند . " خودت گفتی اگه دختر خوبی باشم، برام آبنبات میخری."
جایزه برای کودکان، ایده خوبی است چرا که کودک را اجبار می کند یک سری قوانین را اجرا کند. اما در مقابل، رشوه به کودک این فرصت را می دهد که با رفتار نامناسب خود، دیگران را مجبور کند کاری که دلخواهش است انجام شود.
اگرچه شاید گاهی اوقات هم رشوه، گزینه مناسبی برای تغییر رفتار نادرست کودک باشد، اما با انتخاب این روش، کودک ، مهارت های صحیح را یاد نمی گیرد.
۲- لازم نیست به کودک بابت تمام رفتارهایی که دلخواه شماست، جایزه بدهید.
احتمالا همه والدین تمایل دارند یک سری از مهارت های کودک را افزایش دهند. جایزه دادن در این موقعیت ها می تواند بسیار مفید باشد. البته در نظر داشته باشید که الزاما در ازای تمام رفتارهای درست کودک نباید به او جایزه بدهید ، اما استفاده از این تکنیک می تواند به برطرف شدن مشکلات رفتاری کودک کمک کند .
شما می توانید از طریق تکنیک جایزه، بعضی از مهارت ها ، مانند کنترل خشم را به کودک آموزش دهید. تا زمانی که کودک به یادگیری مهارت های جدید کاملا مسلط نشده، می توانید با استفاده از این تکنیک، به او انگیزه بدهید. در نهایت، وقتی کودک به مهارت جدید کاملا مسلط شد، می توانید جایزه را حذف و تحسین و تشویق را جایگزین کنید.
۳- آیا استفاده از تکنیک جایزه، موجب بدعادت شدن کودکان نمی شود؟
جایزه دادن به کودک این فرصت را می دهد تا مهارت هایی را که از قبل بلد نبوده است، یاد بگیرد. قطعا جایزه و پاداش برای همه افراد در هر سن و سالی، انگیزه خوبی محسوب می شود. حتی بزرگسالان به انگیزه دریافت حقوق در محل کارشان حاضر می شوند.
به همین ترتیب، کودکان می توانند یاد بگیرند رفتار خوب منجر به امتیازات بیشتر یا جایزه خواهد شد. ایجاد ارتباط بین رفتار درست و جایزه به کودکان یاد می دهد که باید در زندگی مهارت هایی کسب کنند.
بنابراین این تکنیک باعث بدعادت شدن کودکان نمی شود. چرا که اگر آنها ارزش کار مثبت را از طریق جایزه متوجه شوند، سعی می کنند آن ارزش را کسب کنند.
برای سیستم جایزه به بچه های کوچکتر می توانید از جدول ستاره ها و امثال این طرح استفاده کنید. اما برای بچه های بزرگتر، می توانید از سیستم پاداش اقتصادی استفاده کنید.
۴- برخی والدین تمایلی به صرف هزینه برای جایزه و پاداش کودک ندارند.
جایزه دادن فقط جوایز مادی نیست. گزینه های زیادی وجود دارد که هزینه بردار هم نیستند و کودکان از آن استقبال می کنند. مثلا، به کودک اجازه دهید دیرتر از همیشه بخوابد، یک وعده غذایی را به میل و انتخاب او غذا تهیه کنید، اجازه دهید بازی مورد علاقه اش را انجام دهد. اینها گزینه های خوبی برای پاداش هستند که نیازی به صرف هزینه هم ندارند.
خودتان خلاقیت به خرج دهید. از کودکان بخواهید علاقه مندی هایشان را برایتان توضیح دهند. به این صورت می توانید مطابق میل کودک، به او پاداش بدهید.
کلام آخر:
یکی از بارزترین خطاهای تربیتی والدین این است که تمایلی به برنامه ریزی بلندمدت برای کودک ندارند. استقاده از این تکنیک می تواند تفاوت رفتاری زیادی را در فرزندتان ایجاد کند. اگر الان ، برای تربیت فرزندتان وقت بیشتری اختصاص دهید، قطعا در آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهید بود.
نیازی نیست جایزه دادن به کودک را پیچیده کنید. در زمان خاص و روی یک یا دو رفتار کودک تمرکز کنید. در غیر این صورت فرزند شما گیج خواهد شد.
جایزه می تواند اختصاص دادن امتیاز اضافه در برابر کارهای مثبتشان باشد، می تواند اسباب بازی ، شکلات، یا هرچیز دیگری باشد. اما والدین اساسا با جایزه به کودک مشکل دارند.
