آزمون ورودی مدارس سمپاد در پایه هفتم و دهم در حالی برگزار شد که چند سالی است درباره آزمون این مدارس و نحوه طراحی سوالات و جذب دانش آموزان انتقادهای فراوانی مطرح است.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ سال ۶۶ آقای اژه‌ای اساسنامه سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان را مصوب کرد که با دو مرکز به زیر مجموعه آموزش وپرورش می‌پرداخت و تا یک دهه قبل صرفا در حوزه ریاضی و فیزیک دانش آموز تربیت می‌کرد. اما در سال‌های اخیر این مدارس به سایر رشته‌ها نیز ورود کرده‌اند و فشار برای افزایش شمار دانش آموزان تجربی بیشتر است. در سال ۹۰، مدارس سمپاد به شکل فزاینده‌ای افزایش یافت و از ۴۳۹ مدرسه به ۶۶۰ مدرسه در سال ۹۲ رسید و تعداد دانش آموزان از ۶۰ هزار به ۱۵۰ هزار نفر افزایش یافت و ظرفیت کلاس ها به ۳۰ نفر رسید.
با تنوع مدارس، داخل کلاس‌های مدارس دولتی را از تنوع دانش آموزان خالی کرده‌ایم و در حقیقت تنوع را از بین برده‌ایم. این تنوع مدارس فریبنده و در حقیقت تنوع علیه تنوع است.
بسیاری از کلاس‌های خصوصی به ویژه در دوره ابتدایی به نام آمادگی برای ورود به مدارس تیزهوشان فعالیت می‌کنند و باید توجه کرد که این امر چقدر می‌تواند مخرب عمل کند؟.
روزهای ۲۰ و ۲۱ خرداد آزمون ورودی مدارس پرورش استعدادهای درخشان ویژه دانش‌آموزان پایه‌های هفتم و دهم متوسطه با شرکت ۲۷۵ هزار دانش‌آموز در ۳ هزار و ۵۴۷ حوزه امتحانی در سراسر کشور برگزار شد که بنا به اعلام مرکز استعدادهای درخشان در این آزمون ها به تفکیک ۱۷۰ هزار دانش‌آموز در پایه هفتم و ۱۰۵ هزار نفر در پایه دهم شرکت داشتند. قرار است که نتایج این آزمون ها در اوایل مردادماه اعلام شود.
امسال آزمون پایه دهم که در واقع به نوعی آزمون تکمیل ظرفیت پایه دهم است شاید بیشترین اعتراض ها را در پی داشت. پیشتر اعلام شد که دانش آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان مطابق ماده ۱۵ مصوبه شانزدهمین جلسه کمیسیون معین شورای عالی آموزش‌وپرورش، مورخه ۴ مهرماه سال ۱۳۹۷ به‌شرط احراز شرایط ادامه تحصیل در مدارس سمپاد، بدون شرکت در آزمون، در پایه دهم این مدارس ثبت نام و ادامه تحصیل دهند.
اما آنها که این روزها در پایه نهم مدارس سمپاد تحصیل می کنند همان دانش آموزانی هستند که آن سالی که آزمون ریون برای ورود به مدارس سمپاد در نظر گرفته شده بود وارد این مدارس شدند. آزمونی به شدت با اعتبار و روایی پایین که در همان روزها انتقادهای فراوانی را به همراه داشت و رئیس مرکز استعدادهای درخشان هم تلویحاً از کیفیت ورودی مدارس سمپاد در آن سال ابراز نارضایتی کرد. حال همان دانش آموزان به شرط احراز شرایط ادامه تحصیلی که خیلی هم مشخص نیست چه مفادی دارد نیازی به شرکت در مدارس استعدادهای درخشان ندارند.
پیش از این هامون سبطی دبیر کارگروه آموزش دیدبان عدالت و شفافیت و کارشناس حوزه آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام این خبر که دیدبان عدالت و شفافیت دو نامه نگاشته است که برای سازمان بازرسی کشور نیز ارسال خواهد شد، در خصوص محتوای این نامه‌ها گفت: این سال‌ها شاهد هستیم تخلف‌هایی در آزمون‌های المپیاد و مدارس سمپاد رخ می‌دهد که بسیار عجیب و دور از ذهن است. در سال ۹۷ در دفترچه سوالات آزمون تیزهوشان ۶۰ سوال را عیناً همان سوالات آزمون ریون که ۸۰ سال از طراحی‌اش می‌گذرد و در همه سایت‌های داخلی و خارجی پاسخنامه آن وجود دارد، قرار دادند که این رسوایی ملی به بار آورد اما به نظر می‌رسد متولیان آموزش و پرورش در این سال‌ها حساسیت خود را نسبت به چنین رسوایی‌هایی از دست داده‌اند و حالا کسانی که از طریق همان آزمون غیرعادلانه و تقلبی وارد متوسطه اول سمپاد شده‌اند، قرار است بدون شرکت در آزمون استاندارد، اجازه ورود به مقطع متوسطه دوم مدارس سمپاد را داشته باشند.
وی البته انتقادهای دیگری هم به سوالات این آزمون ها و المپیادها مطرح کرد که در این سال ها کمتر به آن پرداخته شده است و گفت: اگر مروری به سئوال‌های سال‌های اخیر المپیادها و تیزهوشان داشته باشیم، کپی‌پیست سئوالات به شکل باورنکردنی، عمیق و تأسف‌برانگیز است که لازم است سازمان بازرسی و دادستانی وارد قضیه شوند تا با متخلفان که به شکل جریانی منسجم قصد آسیب رساندن به بدنه نخبگان کشور را دارند در صورت اثبات جرم، برخورد شود.به طور مثال در سال ۹۹، ۱۰ سئوال آزمون تیزهوشان عیناً کپی از یک کتاب مربوط به همین آزمون‌ها در بازار بود. این مسئله باعث شد که موسسه انتشاراتی مربوط، در مقدمه کتابش یک پاراگراف بلندبالا بنویسد که «منبع سوالات آزمون ورودی تیزهوشان، کتاب‌های ما است» که این یک مورد نوظهور و باورنشدنی است.
به نظر می رسد اُفت کیفیت برگزاری آزمون‌ها مورد انتقاد جدی کارشناسان این حوزه و دانش آموزان و حتی معلمان و مدیران مدارس سمپاد است. یک زمانی انتقادها به گسترش بی رویه این مدارس در سطح مناطق بود و حالا اعتراض ها به افت کیفیت آزمون های ورودی آن است و این در حالی است که چند سال پیش صحبت از حذف مدارس سمپاد و در نهایت حذف آزمون ورودی این مدارس زده شد بدون آنکه مسئولان وقت جایگزینی برای آن معرفی کنند.
در نهایت نیز اعلام شد که جلسه دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور با مسؤولان سمپاد درباره تخلف در آزمون تیزهوشان سال ۹۹، برگزار شد و درباره روش برگزاری آزمون سمپاد و ایرادات آن صحبت شد؛ همچنین عنوان شد که در این آزمون ۱۳ سؤال اشتباه و ۱۰ سؤال کپی بوده است که مسؤولان سازمان سمپاد پذیرفتند.
اما اعلام شد چون جذب دانش آموزان مدارس سمپاد در پایه دهم بدون برگزاری آزمون از مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش است این سازمان اختیاری درباره آن ندارد.
در واقع در یک سالی سوالات آزمون مدارس سمپاد را سازمان کودکان استثنایی که از نظر کارکرد و وظایف سازمانی ربطی به سازمان استعدادهای درخشان ندارد طراحی کرد و حالا مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش برای ورودی های مدارس استعدادهای درخشان تعیین تکلیف می کند و اینجاست که باید پرسید آیا در آموزش و پرورش کار کارشناسی جایی دارد یا تمام بخشنامه ها و مصوبه ها سلیقه‌ای است؟ شاید هم لازم باشد شورای عالی آموزش و پرورش دلیلی قانع کننده برای افکار عمومی جهت ابلاغ این مصوبه بیاورد چرا که با این مصوبه آزمونی حذف نشد و ۱۰۵ هزار نفر داوطلب شرکت در این آزمون شدند که قاعدتاً دانش آموزان پایه نهم مدارس سمپاد را در بر نمی گیرد. پس قرار بود دقیقاً این مصوبه چه کارکردی داشته باشد؟ و آیا این بی عدالتی نیست که این ۱۰۵ هزار نفر در رقابت با کسانی قرار خواهند گرفت که پیش از این صندلی هایشان در مدارس متوسطه دوم سمپاد محفوظ است در حالیکه می دانیم ورودی این دانش آموزان بر اساس رقابتی ناعادلانه در سال ورودشان به متوسطه اول بوده است؟
در مجموع آزمون ها برگزار می شود و در نهایت هم مسئولان آموزش و پرورش جوابگوی اشتباهات، ناعدالتی ها، رفتارهای غیرکارشناسانه و سلیقه‌ای نیستند و در این میان صدها هزار دانش آموز هستند که باید روزهای پر استرس را تحمل کنند و بگذرانند.
آزمون ورودی پایه هفتم استعداد تحلیلی شامل «هوش»؛ «استعداد» و «خلاقیت» و نیز محتوای آزمون تکمیل ظرفیت پایه دهم، ترکیبی از «استعداد تحلیلی» و «استعداد تحصیلی» خواهد بود.
شاید بهتر باشد مسئولان سازمان استعدادهای درخشان از همین جا آغاز کنند که طراحان سوالات این آزمون ها چه کسانی هستند و بر چه اساسی انتخاب می شوند و بر اساس کدام متد آموزشی گزینش استعدادهای برتر بر اساس یک آزمون متمرکز چهار گزینه‌ای تعیین شده است؟ اینکه اساساً هدف این سازمان شناسایی و جذب دانش آموزان با چه ویژگی هایی است؟ نخبه از نظر آنها چه تعریفی دارد؟ شاید لازم باشد از ابتدا بنشینیم و درباره سوالات بدیهی درباره این حوزه گفتگو کنیم. هر چند در این ماه های اخیر رئیس این سازمان و هیچ کارشناسی از این سازمان در دسترس برای پاسخگویی به سوالات اهالی رسانه نیست.
