پدر و مادرها همیشه به دنبال ارائه بهترین نکات تربیتی برای فرزندشان هستند، اما در برخی موارد هنگام عمل به این نکات خودشان مواردی که طرح کرده اند را نقض می‌کنند. به عنوان یک پدر یا مادر باید بدانید که فرزند ما بیشتر از رفتار ما تعبعیت می‌کند تا گفتاری که به او عرضه می‌کنیم.
محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ متخصصان می گویند ریشه بسیاری از ناسازگاری ها، انحرافات و کجروی های افراد در دوران بزرگسالی را باید ناشی از دوران کودکی و متأثر از روش غلط تربیتی والدین و مربیان آنها دانست. رفتارهای غلط و اشتباهات مسؤولان تربیتی، درس های بدی برای کودکان ما و سبب زحمت یک عمر برای آنهاست.
رفتارهایی چون مهرورزی یا بی مهری، خشونت یا لطف، بد زبانی و یا سخنگوئی والدین و مربیان از روی منطق و صواب در ساختن سرنوشت کودکان بی اثر نیست. چه بسیارند افرادی که قربانی خطاهای والدین خود هستند و از آنها راه انحراف و کجروی را آموخته اند.
این موضوع به این علت است که کودکان در دوران زندگی خود رفتار آنها را الگو قرار می دهند و در رفتاری که از خود بروز می دهند به الگوها بیشتر تأسی دارند تا به قانون و مقررات. مقاومت ها، جوانمردی ها و سخت سری ها در برابر دشواری های زندگی را از روش والدین خود می آموزند نه از دستورات اخلاقی و قانونی آنها.
ما در روند تعامل با بچه‌ها چیزهایی که به نظرمان خوب است را جلوی چشمانشان می‌آوریم. مثل دست شستن، مسواک زدن، دور هم غذا خوردن، غر نزدن موقع غذا خوردن و .... .
اما وقتی خود ما به عنوان پدر ومادر تا سر غذا می‌نشینیم، می‌گوییم غذا بی نمک است! چقدر تند است! چقدر بد مزه است! این را بچه ما یاد می‌گیرد و از رفتارهای ما عکس می‌گیرد. یا وقتی ما خودمان از سر وا کنی نماز می‌خوانیم، با یک عرق گیر به نماز می ایستیم، عطر نمی‌زنم، جانماز ندارم، مهری از گوشه‌ای بر می‌داریم و نماز می‌خوانیم، بچه این را یاد می‌گیرد.
بچه‌ها آن چیزی که از ما می‌بینند یاد می‌گیرند، نه آن توصیه ها و تذکرها و سرزنش‌ها را. پس لازم است توقعمان را از بچه‌ها تنظیم کنیم.
با فرزندان خود ارتباط برقرار کنید و در زندگی آنها فعال باشید
ما پدر و مادرها معمولاً فراموش می‌کنیم که کودک مان بدون دانش و مهارت‌های اجتماعی به دنیا می‌آید. باید بدانیم که کودکان مشتاقانه منتظر هستند که از یک نفر تقلید کرده و از او رفتارهای مختلف را یاد بگیرند.
اولین بزرگ‌سالانی که به کودکان بسیار نزدیکند والدین آنها هستند و بنابراین کودکان معمولاً سعی می‌کنند از آنها تقلید کنند؛ پس بسیار مهم است که قبل از داوری فعالیت‌های فرزندانمان به فعالیت‌های خودمان اهمیت بدهیم. گاهی پیش می‌آید که از رفتاری در کودکان ناراحت می‌شویم و از او می‌خواهیم رفتارش را اصلاح کند؛ اما خوب که نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم کودک آینهٔ تمام نمای رفتارهای ماست.
متخصصان تربتی معتقدند مهمترین چیز این است که همیشه سعی کنیم با فرزندان خود ارتباط برقرار کنیم و در زندگی آنها فعال باشیم. وقت خود را برای گوش دادن و به اشتراک گذاشتن نگرانی‌های آنها اختصاص دهیم تا آنها احساس کنند که هم موردعلاقه و هم احترام قرار می‌گیرند.
مراقب رفتارهای خود باشید/ الگوبرداری بد و منفی را فراموش نکنید
بعضی وقتها ممکن است والدین ناآگاهانه چند رفتار ناسالم را برای فرزندان خود به جا بگذارند. در ادامه چند نمونه از روش هایی که والدین به کودکان خود عادتهای بد آموزش می دهند، آورده شده است.
برای مثال یک مادر به صندوق دار یک رستوران می گوید پسر 12 ساله اش تنها 11 سال دارد تا بتواند در بوفه تخفیف بگیرد. پسرش می آموزد که برای بدست آوردن آنچه می خواهد، گاهی اوقات دروغ بگوید.
یک پدر عصرهای خود را صرف تماشای تلویزیون می کند، اما به دختر 14 ساله خود تاکید می کند که باید بیشتر مطالعه کند.
والدین به فرزندان خود میگویند که با همه با احترام رفتار کنند اما آنها اغلب در مورد دیگران در پشت خود آنها اظهارنظرهای انتقادی می کنند.
پدری به پسرش می گوید که انگشتان دست خود را در دهان خود نکند؛ اما وقتی عصبانی است، ناخن هایش را گاز می گیرد.
مادری به دختر خود می گوید كه با دیگران مهربان باشد، اما وقتی كه مغازه دار از بازگرداندن کالای مورد نظر او امتناع می كند، در فروشگاه فریاد می زند.
یک پدر به فرزندان خود می گوید که آنها باید غذای سالم بخورند، اما او بعد از رفتن به رختخواب، دسر و شیرینی را دزدکی می خورد.
والدین به فرزندان خود می گویند که آنچه دارند ببخشند و سخاوتمند باشند، اما آنها هرگز کمک مالی نمی کنند و در کار خیریه یا کار داوطلبانه شرکت نمی کنند.
یک پدر که سیگار می کشد. در حالی که سیگار در دست دارد، به بچه هایش می گوید سیگار کشیدن ناسالم است و آنها هرگز نباید این عادت را انتخاب کنند.
چگونه والدینی مسئولیت شناس باشیم؟
همانطور که گفتیم والدین در برابر رفتارهای خود بخصوص در حضور کودکان مسوولند و این مسؤولیت در قبال خدا و جامعه هم مطرح است. ممکن است رفتاری از پدر و مادر سر بزند که در کودک مؤثر بوده و با این کار ناسازگاری او را ریشه دارتر و بیشتر و یا آن را کمتر کند .
باید بدانید بسیاری از انحرافات و کجروی های افراد در سنین بزرگسالی ناشی از رفتار غلط والدین در دوران کودکی آنهاست شک نکنید که اگر این انحرافات موجب وارد آمدن لطمه ای بر کودک و یا بر جامعه شود والدین نیز در آن مسؤولیت دارند.
در جنبه بازسازی اطفال توجه به این نکته اهمیت دارد که تنبلی ، بی بند و باری، بی نظمی کودکان اصلاح نخواهد شد مگر زمانی که خود راه نظم و انضباط را در پیش گیریم. تن پروری اطفال از میان نخواهد رفت مگر وقتی که خود از این حالت بیرون بیاییم.
پس فراموش نکنید والدین مسؤولند، مسؤول بی نظمی های کودکان، بد زبانی آنها، عقده ها و ناسازگاری هایشان هستند. آنان چشم و زبان و گوش و دیگر اعضای خود را باید تحت کنترل در آورند و به این امر هم از نظر وظیفۀ عبادی که در برعهده شان هست و هم از نظر مسوولیتی که در زمینه تربیت دارند توجه کنند.
به یاد داشته باشید که در برابر کودکان موضع تدافعی نگیرید. وقتی کودکتان رفتار بد شما را تقلید می‌کند حالت تدافعی به خود نگیرید. به جای آن از این موقعیت استفاده کنید که این وضعیت بد را به فرصت آموزنده با ارزشی تبدیل کنید. برای مثال اگر دیدید فرزندتان از کلمات بدی استفاده می‌کند که شما در عصبانیت به کار برده‌اید، توضیح دهید که اشتباه کرده‌اید که آن کلمه زشت را به زبان آورده‌اید.
معذرت‌خواهی کنید و بگویید که نباید فحش می‌دادید و در آن زمان عصبانی بوده‌اید. با این رفتار مسئولیت خشم خود را به گردن گرفته و اشتباهتان را پذیرفته‌اید و پوزش خواسته‌اید. اکنون شما والدی هستید که اشتباهش را می‌پذیرد و مسئولیت آن را به عهده می‌گیرد. چنین رفتاری یک ویژگی ارزشمند است که کودکتان بخواهد از شما الگوپذیری کند.
