افطاری‌های خانوادگی در گذشته لحظاتی صمیمی و معنوی بودند که سفره‌های ساده‌ای داشتند و بر پایه مهر و محبت شکل می‌گرفتند. اما امروزه در برخی خانواده‌ها این مهمانی‌ها از یک سنت معنوی به یک رقابت تجملاتی تبدیل شده‌اند.
ماه رمضان همیشه نماد صبر، همدلی و ساده‌زیستی بوده است. افطاری‌های خانوادگی در گذشته لحظاتی صمیمی و معنوی بودند که سفره‌های ساده‌ای داشتند و بر پایه مهر و محبت شکل می‌گرفتند. اما امروزه در برخی خانواده‌ها این مهمانی‌ها از یک سنت معنوی به یک رقابت تجملاتی تبدیل شده‌اند. ولی این تغییر از کجا آمده است؟ چه پیامدهایی دارد؟
از سنت به تجمل؛ مسیر این تغییر چگونه طی شد؟
۱. تغییر سبک زندگی و افزایش رفاه اقتصادی
دکتر محمدرضا شریفی، جامعه‌شناس فرهنگی دراین‌باره می‌گوید: "در گذشته، مردم سبک زندگی ساده‌ای داشتند و مهمانی‌های افطاری بر اساس توان مالی هر خانواده برگزار می‌شد. اما با رشد اقتصادی و تغییر الگوهای مصرف، افطاری‌های خانوادگی به مراسم‌های پرخرجی تبدیل شدند که گاهی فراتر از توان مالی میزبان است."
افزایش رفاه اقتصادی و گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی، باعث شده برخی خانواده‌ها احساس کنند که افطاری باید مجلل و متنوع باشد، درحالی‌که اصل این مهمانی‌ها بر ساده‌زیستی و دورهمی‌های صمیمی است.
۲. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی؛ نمایش یا معنویت؟
شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم، نقش مهمی در ترویج این تجملات دارند. انتشار تصاویر سفره‌های رنگارنگ و افطاری‌های پرزرق‌وبرق در اینستاگرام، بسیاری را به سمت چشم و هم‌چشمی سوق داده است.
زهرا کریمی، کارشناس رسانه می‌گوید: "فضای مجازی تأثیر زیادی در شکل‌گیری سبک زندگی جدید دارد. انتشار تصاویر سفره‌های افطاری لوکس، باعث شده برخی خانواده‌ها برای عقب نماندن از این موج، مهمانی‌هایی پرهزینه و غیرضروری برگزار کنند، بدون اینکه توجهی به فلسفه واقعی روزه‌داری داشته باشند."
۳. تغییرات فرهنگی و چشم و هم‌چشمی
چشم و هم‌چشمی همیشه در برخی خانواده‌ها وجود داشته، اما در دهه‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است. در برخی محافل، مهمانی‌های افطاری به نوعی رقابت برای نشان دادن سطح مالی و اجتماعی تبدیل شده‌اند.
دکتر علی مرادی، پژوهشگر علوم اجتماعی دراین‌باره می‌گوید: "چشم و هم‌چشمی در مهمانی‌های افطاری می‌تواند به یک فشار اجتماعی منفی تبدیل شود. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ترس از قضاوت اطرافیان، هزینه‌های سنگینی را متحمل می‌شوند. این موضوع علاوه بر فشار اقتصادی، باعث فاصله گرفتن از ارزش‌های معنوی ماه رمضان می‌شود."
۴. تبلیغات و برندهای غذایی؛ ترویج مصرف‌گرایی
صنعت غذا نیز در این تغییر سبک زندگی نقش مهمی داشته است. تبلیغات گسترده برای محصولات غذایی متنوع و پرزرق‌وبرق، مردم را به خرید بیش از حد نیازشان ترغیب کرده است. انواع نوشیدنی‌های خاص، دسرهای گران‌قیمت و غذاهای پیچیده، افطاری‌های سنتی را به یک مهمانی تجملاتی تبدیل کرده‌اند.
پیامدهای افطاری‌های تجملاتی
۱. فشار اقتصادی بر خانواده‌ها
هزینه‌های بالای برگزاری افطاری‌های مجلل می‌تواند فشار اقتصادی زیادی بر خانواده‌ها وارد کند، به‌خصوص در شرایط اقتصادی فعلی. بسیاری از افراد مجبور می‌شوند برای برگزاری چنین مهمانی‌هایی، از هزینه‌های ضروری زندگی‌شان بکاهند.
۲. افزایش اسراف و هدر رفتن غذا
برخی مهمانی‌های افطاری به دلیل تنوع بالای غذاها، منجر به اسراف زیاد می‌شوند. طبق آمار، در ماه رمضان میزان دورریز غذا در برخی کشورها تا ۳۰٪ افزایش می‌یابد. این درحالی است که فلسفه روزه‌داری، توجه به قناعت و کاهش مصرف بی‌رویه است.
۳. کمرنگ شدن ارزش‌های معنوی ماه رمضان
وقتی توجه بیش از حد به تجملات و نمایش گذاشتن مهمانی‌ها باشد، روح معنوی ماه رمضان کمرنگ می‌شود. درحالی‌که این ماه فرصتی برای خودسازی، همدلی و افزایش ارتباط با خداست.
۴. ایجاد فاصله بین طبقات اجتماعی
افطاری‌های مجلل ممکن است باعث ایجاد فاصله بین اقشار مختلف جامعه شود. افرادی که توان مالی کمتری دارند، ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند در چنین مراسم‌هایی شرکت کنند یا خود را کمتر از دیگران بدانند.
چطور یک افطاری ساده و اصیل برگزار کنیم؟
۱. دعوت‌های کوچک و صمیمی به جای مهمانی‌های پرزرق‌وبرق
به جای برگزاری مهمانی‌های پرهزینه، می‌توان افطاری‌های خانوادگی را در جمع‌های کوچک‌تر و صمیمی‌تر برگزار کرد. این کار باعث افزایش صمیمیت و کاهش هزینه‌ها می‌شود.
۲. استفاده از غذاهای سنتی و ساده
غذاهایی مانند نان، پنیر، سبزی، آش، حلیم و خرما هم سالم‌تر هستند و هم با فلسفه روزه‌داری همخوانی بیشتری دارند. نیازی به تهیه چندین نوع غذا و دسرهای گران‌قیمت نیست.
۳. اشتراک غذا با نیازمندان
ماه رمضان فرصتی برای نوع‌دوستی است. می‌توان به‌جای هزینه‌های هنگفت برای مهمانی، بخشی از هزینه را صرف کمک به نیازمندان کرد. برخی خانواده‌ها سفره‌های افطاری مشترک برگزار می‌کنند تا همه بتوانند در این برکت سهیم باشند.
۴. حذف تجملات غیرضروری
سفره‌های افطاری نیازی به ظروف لوکس و دکورهای پرهزینه ندارند. تمرکز بر سادگی و کیفیت غذا، تجربه‌ای معنوی‌تر ایجاد می‌کند.
۵. تغییر نگاه به افطاری؛ بازگشت به اصل فلسفه روزه‌داری
افطاری فقط یک وعده غذایی نیست، بلکه فرصتی برای تأمل، معنویت و تقویت پیوندهای خانوادگی است. اگر این نگاه را تغییر دهیم، می‌توانیم از رقابت‌های غیرضروری فاصله بگیریم و دوباره به ارزش‌های واقعی این ماه بازگردیم.
افطاری‌های خانوادگی از دیرباز نمادی از همدلی، قناعت و معنویت بوده‌اند. اما تبلیغات، شبکه‌های اجتماعی، تغییر سبک زندگی و چشم و هم‌چشمی، باعث شده‌اند که این سنت معنوی به سمت تجمل‌گرایی کشیده شود. این تغییرات نه‌تنها فشار اقتصادی به خانواده‌ها وارد کرده، بلکه ارزش‌های معنوی ماه رمضان را نیز کمرنگ کرده است.
به گزارش وب گاه تبیان، بازگشت به سادگی، دوری از تجملات و تمرکز بر معنویت، راهی برای حفظ روح واقعی این ماه مبارک است. رمضان فرصتی برای بازگشت به اصل خود است؛ ساده، صمیمی و پر از معنویت.
