فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره، پایگاه خبری دانا، گروه سلامت و سبک زندگی، از دیدگاه روان‌شناسی، شروع روز در آرامش و سکوت صبحگاهی فرصتی منحصر به‌فرد برای بازسازی ذهن و تنظیم هیجانات فراهم می‌کند. انسان زمانی که پیش از شلوغی روزمره و هجوم محرک‌های بیرونی بیدار می‌شود، می‌تواند ذهن خود را با تمرکز و آرامش بیشتری سامان دهد.
افرادی که سحرخیز هستند معمولاً نظم بیشتری در برنامه روزانه دارند و این نظم، به شکل مستقیم بر احساس کنترل درونی و افزایش عزت‌نفس تأثیر می‌گذارد. وقتی فرد احساس می‌کند می‌تواند بر زمان خود مسلط باشد و فرصت کافی برای انجام وظایف مهم دارد، اضطراب و استرس کمتری تجربه می‌کند. در واقع، سحرخیزی نوعی پیام ناخودآگاه به ذهن می‌فرستد که فرد مسئولیت‌پذیر و توانمند است. همین احساس توانمندی و خودکارآمدی به مرور در شخصیت فرد تثبیت می‌شود و او را در مقابله با چالش‌های روزمره مقاوم‌تر می‌سازد.
از منظر شناختی، ساعات ابتدایی روز زمانی است که ذهن از نظر پردازش اطلاعات شفاف‌تر و کارآمدتر عمل می‌کند. روانشناسان معتقدند پس از یک خواب کافی، قشر پیش‌پیشانی مغز که مسئول تصمیم‌گیری، تمرکز و حل مسئله است، عملکرد بهتری دارد. بنابراین افراد سحرخیز نه تنها انرژی بیشتری برای شروع فعالیت‌ها دارند، بلکه توانایی ذهنی‌شان نیز در بهترین حالت قرار می‌گیرد. همین امر می‌تواند به افزایش بهره‌وری، خلاقیت و رضایت از زندگی منجر شود.
از بعد هیجانی نیز، سحرخیزی با بهبود خلق‌وخو در ارتباط است. مواجهه با نور طبیعی صبحگاهی به تنظیم ترشح هورمون ملاتونین و افزایش سروتونین کمک می‌کند که هر دو در تعادل روانی و احساس شادابی نقش دارند. کسانی که صبح‌ها زود بیدار می‌شوند، کمتر دچار نوسانات خلقی یا احساس خستگی مداوم هستند. این موضوع به ویژه در پیشگیری از افسردگی و اضطراب اهمیت دارد. به بیان دیگر، سحرخیزی تنها یک عادت رفتاری نیست، بلکه عاملی محافظتی برای سلامت روان نیز محسوب می‌شود.
با این حال باید توجه داشت که سحرخیزی زمانی اثرات مثبت خود را نشان می‌دهد که با خواب کافی و باکیفیت همراه باشد. اگر فرد دیر می‌خوابد اما مجبور است صبح زود بیدار شود، محرومیت از خواب می‌تواند نتیجه‌ای معکوس داشته باشد و به افزایش اضطراب، کاهش تمرکز و اختلالات خلقی بینجامد. بنابراین، روانشناسان تأکید می‌کنند که سحرخیزی باید بخشی از یک الگوی منظم خواب و بیداری باشد، نه اینکه به قیمت کاهش سلامت جسمی و روانی تمام شود.
در مجموع، سحرخیزی از دیدگاه روان‌شناسی یک فرصت ارزشمند برای رشد فردی و بهبود کیفیت زندگی است. این عادت ساده می‌تواند بر خودپنداره، نظم ذهنی، عملکرد شناختی و تعادل هیجانی اثر بگذارد و فرد را در مسیر دستیابی به اهدافش یاری کند. در جهانی که پر از هیاهو و شتاب است، بیدار شدن در آرامش صبحگاهی شبیه فرصتی دوباره برای شروعی تازه است؛ فرصتی که ذهن را آرام‌تر، روحیه را شاداب‌تر و زندگی را هدفمندتر می‌سازد.
