به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، حمید چیت چیان روز یکشنبه در آیین گشایش نخستین همایش ملی «بازیافت آب، راهبردی اصولی در مدیریت بحران آب»، از بحران آب به عنوان چالش اصلی جهان در هزاره سوم یاد کرد.
وی افزود: تامین امنیت آبی در قرن 21 دغدغه اصلی دولت ها بوده و لازم است بدانیم که براساس گزارش سازمان ملل متحد در اجلاس جهانی مکزیک، در سال 2006 بیش از 1.2 میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب شرب بهداشتی محروم بودند و پیش بینی شده است که این تعداد در سال 2025 به 2.8 میلیارد نفر و در سال 2050 به چهار میلیارد نفر برسد.
وزیر نیرو ادامه داد: به این ترتیب حدود 40 درصد از جمعیت 9 میلیارد نفری جهان در سال 2025 به آب سالم دسترسی نخواهند داشت به طوری که در این سال از هر پنج نفر مردم جهان، دو نفر دغدغه تامین آب خواهند داشت.
9 میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی
چیت چیان گفت: کشور ما نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک جهان و با ادامه روند موجود در استفاده از آب، بحران آب را با شدت بیشتری تجربه خواهد کرد به طوری که در حال حاضر نیز با حدود 9 میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی (منتهی به سال 1391)، افت حدود 20 متری سطح آبخوان های کشور، کاهش بارش، افزایش بی سابقه مصارف به ویژه در بخش کشاورزی و کاهش 46 درصدی در رواناب های سطحی و با حدود 1700 مترمکعب سرانه آب تجدیدپذیر در معرض تنش آبی قرار داریم.
وزیر نیرو تصریح کرد: در سال های آینده نیز با ادامه روند موجود و با رسیدن به سرانه آب تجدیدپذیر حدود 1000 مترمکعب در معرض بحران شدید آب قرار خواهیم گرفت ضمن آنکه هم اکنون در برخی مناطق پرآب کشور مانند حوضه دریاچه ارومیه و شرق تبریز، سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از 600 مترمکعب است.
چیت چیان اضافه کرد: چنانچه هرچه سریعتر در زمینه مدیریت بهینه منابع آب مبتنی بر اصول مدیریت یکپارچه منابع آب، استفاده از پساب ها و زهاب ها، فناوری های نوین و استفاده از منابع نامتعارف آب در استحصال و مصرف آب و بسیاری موارد دیگر اقدام نکنیم، به طور یقین هم در مبحث توسعه دچار عقب ماندگی خواهیم شد و هم در بخش توسعه آب و تامین آب شرب، این حیاتی ترین ماده برای زندگی بشر، دچار مشکلات عدیده خواهیم شد.
وی افزود: اکنون 6500 روستای کشور فاقد منابع آب شرب هستند و توسط تانکر از مناطق دوردست آب شرب منتقل می شود. ارایه این مطالب از این رو ضروری بود که همگان بدانند بحران آب در کشور جدی است و چنانچه اقدام های اصولی و علمی در این زمینه انجام ندهیم و از تمام منابع آب در اختیار به درستی استفاده نکنیم، نسل آینده کشور را دچار چالش های جبران ناپذیری خواهیم کرد.
روز به روز به سمت بحران آبی حرکت می کنیم
وزیر نیرو سپس با بیان این که اکنون در تنش آبی هستیم و روز به روز به سمت بحران آبی حرکت می کنیم، اظهار داشت: اگر کشوری 20 تا 40 درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را استفاده کند، در دامنه مطمئن قرار دارد. حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدیدشونده 60 درصد است اما اکنون از 120 میلیارد مترمکعب، 96 میلیارد مترمکعب مصرف می شود یعنی به جای 60 درصد 80 درصد استفاده می شود که این فشار زیاد به منابع طبیعی وارد می کند و موجب خشکی تالاب هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.
چیت چیان تصریح کرد: ما از حد مجازی که قوانین الهی در طبیعت اجازه داده، عبور و آسیب های شدیدی در ابعاد مختلف به منابع طبیعی وارد کرده ایم.
وی در ادامه گفت: مجموع سدهای در دست اجرا و اجرا شده در کشور 66 میلیارد مترمکعب آب در سال تنظیم می کند در حالی که کل روان آب های موجود کشور 46 میلیارد مترمکعب است و از سدهایی که ساخته شده است و یا در حال ساخت داریم، حدود 20 میلیارد مترمکعب فاقد آب هستند مانند سد ساوه که به خاطر تغییر اقلیم، کاهش بارش ها، افزایش تبخیر، افزایش برداشت ها در بالادست و کاهش بارش های موثر بوده است.
88 میلیارد مترمکعب روان آبمان به 46 میلیارد مترمکعب رسیده است
به گفته چیت چیان در کشوری که روزی 88 میلیارد مترمکعب روان آب جریان داشته اکنون این میزان به 46 میلیارد مترمکعب رسیده است و روش های گذشته پاسخگوی نیازهای ما نیست و نیازمند بازنگری هستیم.
وی افزود: در همین راستا، یکی از منابعی که می تواند نقش مهمی در تامین آب برخی مصارف ایفا کند، استفاده از فاضلاب های تصفیه شده شهری، روستایی، صنایع و نیز زهاب های کشاورزی است. در جهان پیشرفته، دیگر به فاضلاب به عنوان یک ماده زاید نگاه نمی شود بلکه از آن به عنوان منابع آب خاکستری یادشده و حداکثر استفاده از آن به عمل می آید.
وزیر نیرو اضافه کرد: در کشورهای پیشرفته و پرآب جهان نیز استفاده از این منابع و حتی پسماندهای حاصل از فرآیند تصفیه، کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از کشورهای کم آب جهان نیز توانسته اند با استفاده از سامانه های پیشرفته تصفیه، کمبود منابع آب خود را با استفاده از این منابع تا حدود زیادی جبران کنند.
چیت چیان خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما در این زمینه عقب ماندگی هایی وجود دارد که به دنبال آن هستیم تا هرچه سریعتر این کاستی ها را مرتفع کنیم.
وی گفت : در زمان حاضر، حجم پساب های تصفیه شده در کشور افزون بر 862 میلیون مترمکعب در سال شده است که براساس آمارهای موجود، از این حجم مقدار 553 میلیون مترمکعب براساس بخشنامه های موجود به سازمان های آب منطقه ای تحویل شده و 269 میلیون مترمکعب بلاتکلیف است که بخشی از آن نیز بدون استفاده به محیط تخلیه می شود.
حجم فاضلاب های شهری در سال 1400 به 5 میلیارد مترمکعب خواهد رسید
وزیر نیرو گفت: براساس پیش بینی های انجام شده، حجم فاضلاب های شهری در سال 1400 به 5 میلیارد مترمکعب خواهد رسید که 70 درصد از این آب به صورت پساب قابل استفاده است.
چیت چیان اظهار داشت: شمار تصفیه خانه های فاضلاب در کشور تا پیش از انقلاب اسلامی به کمتر از پنج تصفیه خانه می رسید و نخستین تصفیه خانه در سال 1340 در صاحبقرانیه تهران مورد بهره برداری قرار گرفت اما پس از انقلاب اسلامی، شمار شهرهایی که دارای سامانه های جمع آوری و تصفیه فاضلاب شدند، رفته رفته بیشتر شد به نحوی که در سال 1369 که همزمان با تشکیل شرکت های آب و فاضلاب بود، شمار تصفیه خانه های فاضلاب به 11 تصفیه خانه و در پایان سال 91 به 146 تصفیه خانه رسیده است.
وی جمعیت زیرپوشش شبکه فاضلاب را نیز تا پایان سال گذشته، 20 میلیون نفر اعلام کرد که در 263 شهر کشور و 38 روستا این امر عملیاتی شده است.
وزیر نیرو گفت: این آمار نشان می دهد بسیاری از شهرهای ما و تقریباً بخش اعظم روستاهای ما فاقد سامانه پیشرفته جمع آوری و تصفیه فاضلاب هستند و این در حالی است که به ازای یک حجم از فاضلابی که در محیط رها می شود، 40 برابر منابع آب آلوده می شود.
چیت چیان افزود: اگرچه طبق ضوابط و مقررات، صنایع ملزم به ایجاد تصفیه خانه فاضلاب هستند، اما به دلایل عدیده یا این سامانه ها ایجاد نشده اند و یا اینکه کارآیی لازم را ندارند و در مورد زهاب های کشاورزی نیز هیچ سامانه پایش و تصفیه ای تاکنون انجام نشده است.
وی اظهار داشت: به هر حال وزارت نیرو با علم به این موضوع ها و باتوجه به خلاهایی که هم در زمینه اطلاعات مربوط به تولید فاضلاب و پساب و نیز استفاده از فناوری های مربوط به تصفیه فاضلاب و بومی سازی روش های نوین در این زمینه وجود داشت، طرح کلان ملی «دانش و فناوری بازیافت پساب های شهری، صنعتی و کشاورزی» را به عنوان یکی از طرح های کلان پژوهشی در شورای عالی عتف (علوم، تحقیقات و فناوری) مصوب کرد.
