نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس دانش و فناوری؛ ارتباط صنایع با دانشگاهها و پژوهشگاهها موضوعی مهم بوده که در کشور ما به دلیل تشدید روزافزون تحریمها اهمیتی مضاعف یافته است چراکه با تحقق این مساله بسیاری از مشکلات صنعت و حتی اشتغال دانشآموختگان مرتفع میشود.
نیاز به علم و خاصیت راه گشایی آن در زمان بحران کرونا بر همگان ثابت شد. آن زمان که در بحبوحه این بحران نابهنگام چشم همگان برای یافتن راهی برای درمان به دستان محققان دوخته شده بود. در کشور ما شرکت های دانش بنیانی که از دل دانشگاه ها بیرون آمده بودند، در زمینه تولید تجهیزات و تشخیص این بیماری خوش درخشیدند.
شاید این موقعیت زمینه ای باشد که صاحبان صنایع نیز رویکرد خود را با نگاه به داخل تغییر داده و به این اطمینان برسند که دانشگاه ها می توانند بسیاری از گره های کشور و صنایع را با راه حل های خود باز کنند.
در چند سال اخیر به نوعی آشتی صنعت و دانشگاه و پژوهشگاه ها شکل گرفته است و معاونت پژوهشی وزارت علوم برنامهریزیهایی را در این راستا داشت که تا حدودی این ارتباط را تقویت کرد. به طوری که محمد سعید سیف مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست هم اندیشی مدیران ارتباط با صنعت دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور در سال ۹۸ گفت: بیش از ۸ هزار قرارداد در حال اجرا بین دانشگاهها و بخش صنعت وجود دارد که نسبت به سال گذشته ۲ برابر شده است.
به گفته وی، وظیفه دانشگاهها در گذشته آموزش و پژوهش بود اما زمانی که چالش و بحران در کشور ایجاد شده و مردم با آن درگیر هستند، باید از طریق علمی رفع شود زیرا اکثر آنها سر منشاء علمی دارد. ارتباط دانشگاه و صنعت میتواند روشهای فراوانی داشته باشد و اکوسیستمی تعریف شود و هر حلقه نقش خود را ایفا کند. در این راستا باید بین مدیران ارتباط با صنعت و پژوهش دانشگاهها همافزایی انجام شود.
«طی سالهای اخیر سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی های گستردهای برای بهبود و پیشرفت شرایط علمی و فناوری در کشور صورت گرفته است. مسلماً هدف اصلی از این مسیر بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور است و اگر نتوان بهره برداری مناسبی از این توان علمی در این مسیر انجام داد، کشور با خسران و ضرر جدی روبرو میشود.
بر این اساس نامگذاری سال قبل به عنوان رونق تولید و سال جاری به عنوان جهش تولید یک ضرورت بوده و لازم است کشور به صورت جامع از سرمایه گذاریهای قبلی در جهت تولید بیشتر و بهتر استفاده کند. اگر اهداف متعددی مانند رفع بیکاری، رفع وابستگی از درآمدهای نفتی و موارد مشابه را در نظر بگیریم خواهیم دید که اکثر آنها به نوعی زیرمجموعه تولید محسوب میشوند و در صورت بهبود کمیت و کیفیت تولید در کشور میتوانیم شاهد تحقق بسیاری از اهداف دیگر نیز باشیم.
در این راستا توجه به چند نکته ضروری بوده و امید است در همین ابتدای سال با لحاظ کردن این موارد برنامه های موثر و جامعی با کمک همه ذی نفعان تدوین و به مورد اجرا گذاشته شود.
۱- تولید شامل بسیاری از عوامل و مباحث بوده و صرف تولید یک قطعه و ابزار را نباید مشمول این امر دانست؛ تولید میتواند شامل همه فعالیتها و اقداماتی باشد که باعث میشود ارزش افزوده بیشتری در کشور تولید شده و عملاً این موضوع باعث افزایش درآمد ملی و ایجاد توانمندیها و مزیتهای جدید در کشور میشود؛ بر همین اساس حوزه کشاورزی، صنعت، حمل و نقل، علوم انسانی و هنر و همه موارد مشابه باید مورد دقت و ارزیابی برای اثربخشی و مشارکت بهتر در این مسیر قرار گیرند.
۲- مشکلات قبلی ایجاب میکند به صورت گستردهتری از تنوع جغرافیایی، اقلیمی و نژادی کشور استفاده و استانهای کشور به صورت جدی و هدفمند در یک برنامه جامع ولی حتی الامکان به صورت مستقل مزیتهای استانی و منطقهای را مد نظر قرار داده و هم افزایی مناسبی در هر استان در طول سال جاری برای جهش تولید در هر استان فراهم شود.
۳- رشد جدی علم و فناوری طی دهههای اخیر و سرعت بسیار بالای آن ایجاب میکند که همه برنامهها، اقدامات و راه حلها بر پایه به روز ترین علوم و فناوریها صورت گیرد. پشتوانه گسترده علمی کشور در دانشگاهها و در تمامی حوزههای مدیریتی، علوم اجتماعی، کشاورزی، فنی و مهندسی و علوم پایه میتواند کمک مؤثری در این راستا باشد و امید است از همین ابتدای سال، هماهنگی مؤثری بین توان علمی و اجرایی کشور ایجاد شود.
۴- صنایع و حوزههای مختلف اجرایی در محیط و شرایط بین المللی متفاوتی فعالیت میکنند؛ بر این اساس نسخههایی شاید دیگر قابل تکرار نبوده و ضروری است در هر حوزه متخصصین، صاحبان صنایع و تشکلهای تخصصی سریعتر دست به کار شده و راهکارهای تخصصی را استخراج و ارائه کنند. انتظار میرود مسئولان و دولتمردان نیز از این گونه پیشنهادات استقبال و خرد جمعی را ملاک اصلی برای تصمیم گیری های نهایی قرار دهند.
۵- گلوگاهها و مشکلات مشترک بسیاری در محیط کسب و کار کشور به صورت دسته بندی شده طی سالهای گذشته مشخص شده و به نظر میرسد اگر همین موارد سریعتر در دستور کار قرار گیرد و دولت و مجلس موانع فوق را سریعتر رفع کنند، محیط بهتری در کارآفرینی و توسعه کسب و کار برای کشور فراهم شده و بستر لازم برای جهش تولید مهیا میشود.
۶- جامعه بزرگ دانشگاهی کشور میتواند در قالب روشها و برنامههای مختلف نقش علمی بر بهبود و گسترش تولید برعهده بگیرد. خوشبختانه این برنامهها و به نوعی حلقههای زنجیر طی سالهای گذشته شکل گرفته و امید است در سال جاری شاهد اتصال مناسب آنها به یکدیگر و شکل گیری زنجیره علم تا عمل یا علم تا ارزش باشیم.
پایان نامههای تحصیلات تکمیلی، فرصتهای مطالعاتی اعضای هیئت علمی در جامعه و صنعت، کارآموزیها و کارورزی دانشجویان، رویدادهای کارآفرینی، هستههای فناوری، شرکتهای دانش بنیان و بسیاری موارد دیگر این ظرفیت را دارند که نقش و وظیفه مشخصی بر عهده گرفته و در حوزههای مختلف صنعتی و اجرایی تأثیرات مفیدی بر جای بگذارند.