هلال ماه رمضان اهمیت خاصی از نظر علمی و شرعی برای مسلمانان کشور ما دارد به همین دلیل بسیاری از داشمندان برای رویت پذیری این هلال در کشور ایران معیار های مختلفی را ارایه کرده اند که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
به گزارش خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر)، زمان رصد هلال ماه مبارک رمضان سال 1434 در غروب روز سه شنبه 18 تير ماه سال 1392 است ؛اين هلال در لحظه غروب خورشيد در مرکز ايران در عرض 32 درجه و 26 دقيقه و طول 53 درجه و 41 دقيقه قرار می گیرد و بر اساس تخمین نهایی زده شده حدود 32 دقيقه نیز مکث خواهد داشت.
این هلال ماه نو در ارتفاع 5/5 درجه با زاویه جدایی(زاویه فاصله) 15 درجه با خورشید قرار دارد و از سمت خورشید 8/13 درجه اختلاف دارد به علت قرار گرفتن اين هلال در نقطه اوج مداری با زمین یعنی فاصله 404 هزار کيلومتری از سیاره خاکی ما و منفی بودن عرض دايره البروج که حدودا 9/4 – درجه است شرايط رصدی بسیار دشواری برای عرض های شمالی کشور ما ایجاد می شود.
شرايط سختی که برای رصد این هلال وجود دارد موجب شده تا ديدن اين هلال با چشم غير مسلح از اهميت فوق العاده ای از نظر علمی و شرعی برای علمايي که ملاک آنها رويت با چشم غير مسلح است برخوردار باشد.
دانشمندان مختلف جهان معیارهای متفاوتی برای رویت پذیری اين هلال ارائه داده اند که برخی از آنها عبارتند از:
معيار پروفسور يالوپ
بر اساس اين معيار و با توجه به نقشه زير که به چهار منطقه B ، D، C، Eتقسیم شده در در غروب روز سه شنبه 18 تير ماه سال 1392، در منطقه E که بالای خط قرمز رنگ قرار دارد و از جنوب مشهد، شمال تهران و جنوب تبريز می گذرد امکان رويت هلال با هيچ وسيله ای در اين مناطق وجود ندارد.
در منطقه D و C امکان رويت با تلسکوپ وابزار اپتیکی به شرط مناسب بودن شرايط جوی وجود دارد در منطقه B هم در صورت مناسب بودن شرايط جوی، احتمالا هلال با چشم غير مسلح رویت می شود.
در نتيجه بر اساس معيار يالوپ، رويت هلال با چشم غير مسلح برای مناطق حاشيه دريای عمان امکان پذیر است و در سایر مناطق به غير از شمال شرق و شمال غرب رويت هلال با دوربين و تلسکوپ امکان پذير است.
معيار رصدخانه آفريقای جنوبی (SAAO):
در اين معيار دو خط محتمل و غيرمحتمل وجود دارد که برای هلال رمضان خط محتمل مطابق نقشه زير از جنوب کشور (خط واصل راسک به بوشهر) و خط غيرمحتمل از مرزهای شمالی کشور عبور می کند. در نتيجه بر اساس معيار رصدخانه آفريقای جنوبی، تنها در حاشيه خليج فارس و دريای عمان امکان رويت هلال با چشم غير مسلح وجود دارد و بقيه مناطق که رويت را محتمل می داند، نياز به ابزار اپتيکی (دوربين و تلسکوپ) وجود دارد.
معيار مهندس عوده:
اگر چه اين معيار از نظر مدل رياضی اشکال دارد و خطوط رويت پذيری آن مطابق با داده های رصدی به کار رفته در آن نیست اما با اين حال اين خطوط برای هلال ماه مبارک رمضان 1434 مطابق با نقشه زير است که ايران را در دو منطقه B و C قرار داده است. در منطقه C که مربوط به نيمه شمالی کشور است رويت هلال فقط با چشم مسلح امکان پذير است اما در منطقه B یعنی نيمه جنوبی کشور هلال ممکن است با چشم غير مسلح نيز قابل رويت باشد.
اگر چه اين معيار از نظر مدل رياضی اشکال دارد و خطوط رويت پذيری آن مطابق با داده های رصدی به کار رفته در آن نیست اما با اين حال اين خطوط برای هلال ماه مبارک رمضان 1434 مطابق با نقشه زير است که ايران را در دو منطقه B و C قرار داده است. در منطقه C که مربوط به نيمه شمالی کشور است رويت هلال فقط با چشم مسلح امکان پذير است اما در منطقه B یعنی نيمه جنوبی کشور هلال ممکن است با چشم غير مسلح نيز قابل رويت باشد.
معيار مهندس قاضی ميرسعيد:
در اين معيار، رکورد دار جهانی رويت هلال ماه از دو پارامتر فاز و ارتفاع هلال به عنوان پارامترهای رؤيت پذيری هلال استفاده کرده که در نقشه زير خط واصل جنوب زابل، يزد و مهران به عنوان خط جداکننده منطقه رؤيت با چشم مسلح و غير مسلح مشخص شده است به طوری که در جنوب اين خط رويت با چشم غير مسلح و در شمال خط رويت با ابزار صورت می پذیرد .
در اين معيار، رکورد دار جهانی رويت هلال ماه از دو پارامتر فاز و ارتفاع هلال به عنوان پارامترهای رؤيت پذيری هلال استفاده کرده که در نقشه زير خط واصل جنوب زابل، يزد و مهران به عنوان خط جداکننده منطقه رؤيت با چشم مسلح و غير مسلح مشخص شده است به طوری که در جنوب اين خط رويت با چشم غير مسلح و در شمال خط رويت با ابزار صورت می پذیرد .
معيار مدل مثلثی:
محاسبات اين معيار نشان می دهد با توجه به نقشه زير يک نوار بحرانی به پهنای حدود 110 کيلومتر برای رويت هلال با چشم غير مسلح وجود دارد که به علت وجود خطا در اين منطقه نمی توان با قطعيت رويت هلال با چشم غير مسلح را پيش بينی کرد.
محاسبات اين معيار نشان می دهد با توجه به نقشه زير يک نوار بحرانی به پهنای حدود 110 کيلومتر برای رويت هلال با چشم غير مسلح وجود دارد که به علت وجود خطا در اين منطقه نمی توان با قطعيت رويت هلال با چشم غير مسلح را پيش بينی کرد.
در جنوب اين نوار، خط واصل قائم، قم و همدان قرار دارد و در شمال اين نوار خط واصل خواف، رباط کريم و ديوان دره است همان طور که در نقشه می بینید در جنوب اين نوار و در اکثر مناطق کشور امکان رويت هلال با چشم غير مسلح وجود دارد که در مناطق نزديک به نوار بحرانی، به آسمان شفاف و رصدگران با تجربه نياز دارد.
اما در منطق شمالی نوار بحرانی با توجه به دسته بندی مناطق به يک دوربين دوچشمی 50 تا 60 ميليمتری احتياج داریم و مدل مثلثی برای رويت هلال قبل از غروب خورشيد پيش بينی می کند امکان رويت هلال با تلسکوپ های بزرگتر از 10 اينچ از ساعت 11 صبح فراهم است.
بهترين زمان برای ديدن هلال، هم ارتفاعی ماه و خورشيد است که در ساعت 14 رخ می دهد و علاقمندان می توانند با دوربين های بزرگتر از 70 ميليمتری آن را رصد کنند.
و در آخر توصيه های رصدی برای رویتگران هلال:
با توجه به اهميت بسيار زياد اين هلال لازم است رصدگران مواردی رارعایت کنند که این موارد شامل: استفاده از سياره زهره برای ديدن هلال از ساعت 14 تا غروب هلال با دوربين و تلسکوپ های پیشرفته ،برنامه ريزی برای مناطق کوهستانی با ارتفاع زياد برای داشتن افقی تميز و بدون غبار ،تلاش برای ديدن هلال با چشم غير مسلح در نيمه جنوبی کشور برای عموم رصدگران و تلاش برای ديدن هلال با چشم غير مسلح برای نقاط واقع بر نوار بحرانی و نزديک به آن برای رصدگران با تجربه برای شکستن رکورد رويت هلال با کمترين اختلاف ارتفاع ممکن است.
