اجرای طرح کلان پلتفرم خودروی ملی یعنی صنعت خودروی ما دیگر به مونتاژ روی نخواهد آورد / تامین نصف هزینه ها توسط «سایپا» + عکس

به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) طرح پلتفرم خودروی ملی یکی از طرح های کلان ملی است که از سال 1390 با همکاری 4 دانشگاه برتر کشور، آغاز به کار کرده است. طرحی که در صورت به سرانجام رسیدن آن، ایران را به یکی از 10 کشور جهان تبدیل می کند که به دانش طراحی پلتفرم خودروی ملی دست یافته اند.

برای آگاهی از میزان پیشرفت این طرح و موانع و مشکلاتی که در مسیر انجام آن وجود داشته است، با دکتر محمدحسن شجاعی فرد؛ مدیر طرح کلان پلتفرم خودروی ملی و عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران به گفت و گو نشستیم.   

طرح پلتفرم خودروی ملی از چه سالی و با همکاری کدام دانشگاه ها آغاز به کار کرد؟
 
طرح پلتفرم خودروی ملی از سال 90 مطرح شد. در این سال مقرر گردید که چند تا از دانشگاه ها با هم یک کنسرسیوم تشکیل دهند و هرکدام یک پروژه کلان را بگیرند و اداره و طراحی کنند. از جمله طرح پلتفرم خودروی ملی که قرار شد در شورای عالی تحقیقات و فناوری کشور بررسی شود تا بتواند نیازهای مملکت در این زمینه را برطرف کند.

طرح خودروی ملی در شورای عتف به عنوان دومین طرح از نظر اهمیت در بین 40 طرح تعیین شد. اوایل سال91 بحث شد که بودجه ای بدین منظور به دانشگاه ها داده شود و از مهرماه 91 پول ها داده شد. در پروژه پلتفرم ملی ، 4 دانشگاه همکاری دارند که دانشگاه علم و صنعت، محور است و دانشگاه های امیرکبیر و خواجه نصیر و تهران هم دیگر اعضای این کنسرسیوم هستند. هرچند در اواسط سال 91 این پول داده شد اما برای شروع خیلی تامل لازم بود، چون هنوز سیاست ها و آیین نامه های اجرایی و نیز نحوه ارتباط دانشگاه ها و وزارت علوم مشخص نبود. به همین دلیل این روند طولانی شد و آن را به سال 92 کشاند. با این وجود دانشگاه ما (علم و صنعت) از همان مهر 91 کار را محکم شروع کرد، در صورتی که هنوز پولی به ما داده نشده بود. پیشرفت های خوبی هم داشتیم و در سال 92 که پول رسید، سرعت کار افزایش یافت و تا الان هم ادامه دارد.

بودجه در نظر گرفته شده برای این طرح چقدر بود و تا الان چه میزان از این بودجه تخصیص یافته است؟

پلتفرم یک پروژه گرانی است چون جزو  پروژه های هایتک (تکنولوژی بالا) است. خودروی سمند که روی پلتفرم موجود و در سال 80 طراحی شد، حدود 500 میلیارد تومان با پول آن زمان هزینه برد. در دنیا هم طراحی پلتفرم در حدود 200-300 میلیون دلار هزینه دارد. اما این دوستان چون با پلتفرم آشنا نبودند و حتی بعضی قسمت ها معنی پلتفرم را نمی دانستند که آیا منظور از آن، تنها کفی خودرو شامل شاسی پایین، موتور و گیربکس و دیفرانسیل و چرخ هاست یا اینکه کل خودرو را شامل می شود، لذا برای پلتفرم تنها که حدود 500 میلیارد تومان خرجش بود، 50 میلیارد تومان اختصاص دادند، در حالی که پروژه پیشنهادی ما تنها شامل کفی خودرو بود. در جلسه ای در شورای عتف از دوستان پرسیدیم که وقتی شما می گویید پلتفرم، منظورتان چیست؟ کفی یا کل مجموعه خودرو؟ گفتند کل مجموعه خودرو. گفتیم کل مجموعه خودرو با 50 میلیارد که هیچ با 100 میلیارد هم قابل طراحی نیست. سرانجام با توضیحات و اصلاحات زیاد توانستیم این 50 میلیارد را به 100 میلیارد افزایش دهیم. در حالی که با 100 میلیارد تومان هم امکان طراحی کم است اما چون ضرورت کشور است و 50 سال است در این زمینه کاری نشده، ما آن را دنبال کردیم. برای شروع به 4 دانشگاهی که مسوولیت داشتند کلا 3 میلیارد تومان دادند. یک میلیارد و 700 میلیون به علم و صنعت دادند. 500 میلیون به امیرکبیر، 500 میلیون به خواجه نصیر و 300 میلیون هم به دانشگاه تهران دادند. این عددها خیلی چشمگیر نبود و خیلی زود می توانست هزینه شود. بنده که مدیر پروژه بودم، توصیه کردم که دوستان بی احتیاطی نکنند و سعی کنند با ملاحظه پول ها را خرج کنند که با مشکل مواجه نشویم تا زمانی که بقیه بودجه به تدریج بیاید. متاسفانه بعد از آن رقم اولیه، تا الان هیچ پول جدیدی تزریق نشده است. چند وقت پیش هم گفتند که می خواهد 300-400 میلیون بدهند که سهم هر دانشگاه متناسب داده شود که آن را هم هنوز نپرداخته اند.

در حال حاضر و پس از استقرار دولت جدید، وضعیت بودجه این طرح به چه صورت درآمده است؟

در دولت جدید، دوستان با بررسی هایی که داشتند یک پیشنهاد داده اند. می گویند اگر در هر پروژه ای مصرف کننده نهایی مثلا هر شرکت خودروساز یا هواپیماساز حاضر باشد 50 درصد بودجه را قبول کند، ما هم پروژه را نگه می داریم و کمک می کنیم تا کارهایش پیش برود. خب این طبیعتا مشکلاتی را ایجاد می کند چون شرکت هایی که قبلا اعلام آمادگی کرده بودند نوعا 20 درصد هزینه  را تقبل کرده بودند چون قرار بود هزینه این طرح های ملی را دولت بپردازد و این 20 درصد هم برای این گذاشته بودند که مصرف کننده به پروژه علاقه مند و وابسته شود. اگرچه که در پروژه پلتفرم، مصرف کننده ما به دلیل تغییر دولت، رییس و وزیرش عوض شد و نگاه وزیر به این طرح متفاوت بود. الان ما رفته ایم سراغ شرکت سایپا و این شرکت در کمیسیون های دایمی شورای عتف اعلام کرده که آمادگی دارد این پروژه را دنبال کند. منتها چون می دانند که این پروژه بیشتر از 100 میلیارد هزینه دارد، قرار شده که آنها 50 درصد را بپردازند اما نه 50 درصد 100 میلیارد را بلکه 50 درصد 200 میلیارد و حتی بیشتر را. چون این طرح بیشتر از 200 میلیارد تومان هزینه دارد. آنها گفتند هرچقدر که روی بحث ساخت و آزمون های متفاوت و زنجیره تامین کار کنید، ما پولش را می دهیم و این عدد بیشتر از 150 میلیارد تومان است. چون آنها می دانند که پلتفرم چیست. ما امیدواریم که شورای عتف این بحث را قبول کند. اما نکته دیگری هم مطرح شده است. آقایان دولتمردان می گویند که اگر به فرض 50 درصد را هم طرف مقابل بدهد پولی در کار نیست که 50 درصد سهم دولت را دست به نقد بدهیم ولی قولش را می دهیم. حالا باید دید که نقطه نظراتی که دولت در مورد تحقیق و پژوهش و ارتقای دانشگاه ها دارد تا چه حد عملی و تا چه حد شعاری است. من فکر می کنم نگاه بعضی از دولتمردان نگاه درستی است. چون می خواهند دانشگاه ها رشد و پویایی خود را حفظ کنند. به هرحال بی خود نبوده که ظرف 7-8 سال گذشته رتبه 15 جهان را به دست آوردیم. در این پروژه پلتفرم، فقط در دانشگاه علم و صنعت، 27 دانشجوی دکترا، 35 دانشجوی ارشد و تعدادی هم دانشجوی کارشناسی کار می کنند ولی محور و بار اصلی پروژه روی دوش دانشجویان دکتراست. چندین استاد دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت هم درگیر این پروژه هستند. اگر از چنین پروژه هایی حمایت نکنیم، شاهد افت گسترده ای در فعالیت دانشگاه ها خواهیم بود. امیدواریم که دولت از جاهای دیگر بزند و به دانشگاه ها کمک کند. ما امسال بعد از فرمایش مقام معظم رهبری در مورد معرفی و نامگذاری سال 93، دوستان را جمع کردیم و گفتیم باید به سمت مدیریت جهادی برویم اگرچه از اول هم مبنای کارمان همین بود. قرار شده با یک مدیریت اقتصادی و جهادی این پروژه را با هزینه پایینی به انجام برسانیم. در این صورت است که می شود با این بودجه پروژه را جمع کرد.

اگر این پلتفرم به سرانجام برسد، در اختیار شرکت سایپا قرار خواهد گرفت؟

قاعده اش این است. اما شرکت سایپا این اعتقاد را دارد و بارها گفته است که امتیاز این طرح به دانشگاه یا وزارت علوم بر می گردد. طبیعتا وزارت علوم که به این امتیاز نیاز ندارد و به دانشگاه برخواهد گشت و تا زمانی که این خودرو با هر تیراژی ساخته می شود یک حق امتیازی به دانشگاه علم و صنعت داده خواهد شد.

این طرح تا الان چقدر پیشرفت فیزیکی داشته است؟

پیشرفت فیزیکی در مجموع خوب بوده. چون با مدیریت جهادی کار کردیم، نمی دانستیم که این میزان چقدر بوده ولی با بررسی و مقایسه ای که با سایر طرح ها داشتیم، می توانم بگویم که بالای 10 درصد پیشرفت داشته ایم، آن هم فقط با 3 میلیارد تومان. یعنی در حقیقت بالای 10 میلیارد کار شده است.

اگر این طرح به سرانجام برسد نتایج آن برای صنعت خودروی کشور چه خواهد بود؟  

اول اینکه صنعت خودروی ما دیگر به مونتاژ روی نخواهد آورد. دیگر بحث استقلالی خواهد بود که نصیب این صنعت می شود. در دنیا تعداد زیادی کشور نیستند که دانش فنی برای طراحی پلتفرم را دارند. در این صورت ما یکی از 10 کشور دنیا خواهیم بود که این توانایی را به دست آورده ایم. آن وقت در هر شرایطی هم قطعه ساز ما و هم خودروساز ما، می تواند متناسب با تکنولوژی های جدید، خودرو را به روز  کند و ملت بزرگ و شریف ما می توانند خودروی در خور شانشان سوار شوند.

یعنی این قول را می دهید که در صورت اجرای این طرح، تمام مشکلاتی که خودروهای تولید داخل با آن مواجهند، برطرف شود؟

حتما اینطور است. چون این خودرو چند ویژگی دارد: اول اینکه متناسب با فرهنگ ایران است. دوم اینکه متناسب با قدرت خرید مردم ایران است. از نظر تکنولوژی قابل صادر کردن به کشورهای پیشرفته است. نکته دیگر اینکه سعی ما بر این است که این خودرو بتواند تحولی در صنعت خودرو ایجاد کند تا دانش فنی خودرو که در دانشگاه ها نهادینه می شود به صنعت هم داده شود و دیگر خودروسازان ما اجباری نداشته باشند که بروند طراحی خودرو را از جای دیگر بخرند.