اگر روند آلوده شدن آب دریاها به همین ترتیب ادامه یابد، اعماق دریاها دیگر توان جداسازی جیوه را نخواهند داشت و سطح این ماده سمی در زنجیره غذایی زمین افزایش خواهد یافت.
به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از خبرآنلاین، گروهی از پژوهشگران در مقاله‌ای که به تازگی در نیچر چاپ شده، گزارش کرده‌اند که از زمان شروع انقلاب صنعتی تا کنون، سطح جیوه در اقیانوس‌های نزدیک‌تر به قطب سه برابر شده و فعالیت‌های انسانی متهم اصلی این افزایش است.هر چند، تا به حال چندین مدل کامپیوتری مقدار جیوه را در اقیانوس‌ها برآورد کرده‌اند، اما این بررسی تازه، اولین اندازه‌گیری جهانی و جامع سطح این ماده سمی است. این تحقیق بخشی مهم و حساس از تصویر کلی وضعیت محیط زیست جهان را شکل داده، و نه تنها مقدار جیوه در اقیانوس‌ها را ردگیری می‌کند، بلکه منشاء آن و عمقی را که جیوه در ان یافت می‌شود نیز مشخص می‌کند.
دیوید استریت، دانشمند سیاست‌های محیط زیست و انرژی در آزمایشگاه ملی آرگون لمونت ایلینویز که در این تحقیق نقشی نداشته، می‌گوید: «پیش از این هیچ کس نگاهی تا به این حد جامع به همه اقیانوس‌ها نداشته و براوردی از مجموع جیوه در سطح اقیانوس‌ها و برخی از اب‌های عمیق‌تر به دست نیاورده بود».
محققان هزاران نمونه آب را در طول هشت سفر تحقیقی به جنوب و شمال اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام بین سال‌های ۲۰۰۶/۱۳۸۵ تا ۲۰۱۱ / ۱۳۹۰ جمع‌اوری کردند. برای تعیین مقادیر جیوه و تغییرات آن در طول این زمان، انها نمونه‌های اب دریا را در عمق ۵ کیلومتری با آب‌های نزدیک‌تر به سطح (که به تازگی در معرض سطوح بالاتری از آلودگی جیوه از زمین و هوا بوده‌اند)، مقایسه کردند.
تشدید اثر جیوه
بررسی‌های این گروه نشان می‌دهد که فعالیت‌های انسانی (عمدتا سوزاندن سوخت‌های فسیلی و همچنین معدن کاوی) در صد متری سطح اقیانوس، سطوح جیوه را تا ۳.۴ برابر زمان شروع انقلاب صنعتی افزایش داده است. مقدار کلی جیوه ناشی از تکامل بشر در دریاهای جهان حالا به رقم ۲۹۰ میلیون مول رسیده که بالاترین مقدار آن در اقیانوس قطبی شمالگان و اطلس است.
نوئل اکلی سلین، شیمی‌دان محیط‌زیست در ام‌‌آی‌تی (انستیتو تحقیقاتی ماساوچست) که در این تحقیق حضور نداشته، می‌گوید: «آنها واقعا توانستند با تحقیقشان، در زمان به عقب برگردند و مقدار متغیرها در گذشته را بررسی کنند».
به گفته این پژوهشگران، بخشی از افزایش سطح جیوه ناشی از الگوهای جریان آب در اقیانوس بوده است. الگوهای جریان اقیانوسی آب‌های بسیار سرد، نمکی و پرچگال را به اعماق دریاها فرو می‌برند و مقادیر بالایی از جیوه را از نواحی کم عمق‌تر که حیات در آنجا وجود دارد با خود به اعماق می‌برند. این جریان‌ها تا حدی زندگی دریایی را در برابر خطر این ماده سمی محافظت می‌کنند، چرا که اثر سمی جیوه با هر مرحله پیشرفت در زنجیره غذایی، تشدید می‌شود. برای مثال، سطح جیوه در یک شکارچی سطوح بالای زنجیره غذایی مانند ماهی تن، 10 میلیون برابر سطح آن در آب دریای اطراف او است.
بافر اقیانوسی
اما کارل لامبورگ، ژئوشیمی‌دان در موسسه اقیانوس شناسی وودز هول در ماساچوست و یکی از نویسندگان مقاله این پژوهش، می‌گوید که توانایی آب‌های عمیق‌تر برای جدا کردن جیوه ممکن است به زودی تمام شود. او می‌افزاید که انسان‌ها با روندی که در پیش گرفته‌اند در ۵۰ سال آینده، به اندازه مجموع ۱۵۰ سال پیش از آن، جیوه راهی آب اقیانوس‌ها می‌کنند
لامبورگ می‌گوید: «انسان‌ها در حال مضمحل کردن توانایی آب‌های عمیق برای پنهان کردن مقداری از آن جیوه از دید ما هستند و تنها نتیجه این کار انتشار بیشتر و بیشتر جیوه در اب‌های سطحی است». و این افزایش منجر به افزایش مقدار جیوه در گونه‌های اصلی غذایی خواهد شد که خود به معنای تماس بیشتر انسان با این ماده سمی است.
بین ۵ تا ۱۰ درصد زنان آمریکایی در سن باروری، مقادیری جیوه در خون دارند که خطر مشکلات رشدی عصبی را در فرزندانشان بیشتر می‌کند؛ و براوردی نشان می‌دهد که ۱.۵ تا ۲ میلیون کودکی که هر ساله در اتحادیه اروپا به دنیا می‌آیند در معرض جیوه قرار دارند که با کاهش آی‌کیو (ضریب هوشی) همراه است. حیات وحش و زندگی دریایی هم از مضرات جیوه در امان نمانده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که جیوه سلامت و باروری برخی از انواع ماهی‌ها و پرندگان را به خطر می‌اندازد.
کنترل آلودگی
دیوید کرابنهوفت ، ژئوشیمی‌دان همکار سازمان زمین شناسی ایالات متحده، می‌گوید که این پژوهش نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای کاهش الودگی جیوه می‌تواند موثر باشد، زیرا سطح آلودگی اقیانوس‌ها یکنواخت نیست.
او می گوید: «کاری همانند این، قویا نشان می‌دهد که تغییرات نسلی در مقادیر جیوه در اقیانوس‌ها دیده شده؛ و اگر اینچنین باشد انتظار خواهیم داشت که واکنش متناسبی از خود نشان دهند، و امیدواریم که کاهش خروجی جیوه از فعالیت‌های انسانی را در این مسیر مشاهده کنیم».
لامبورگ هم با این نظر موافق است و می‌گوید: «داده‌های جدید نشان می‌دهند که این مشکل در واقع قابل مهار است. دلیل کافی برای خوش‌بینی وجود دارد، و باید ما را برای انجام دادن کاری درباره آن هیجان زده کند، زیرا واقعا می‌توانیم تاثیری مثبت در این راستا داشته باشیم».
