ضرورت حقوق کودکان از منظر اسلام

به گزارش خبرگزاری دانا ، گروه سبک زندگی؛ شاید بارها و بارها این جمله ی بنیادین و مهم را شنیده باشید که اسلام دینی جامع و کامل است که برای تمام ابعاد انسان در همه ی مراحل زندگی برنامه ای مدون و کاربردی ارائه می‌دهد ، این برنامه فقط مربوط به دوران حیات بشر نیست بلکه از ارائه ی دستورات و پیشنهاداتی  قبل از انعقاد نطفه تا آداب و احترام پیکر شخص مسلمان بعد از فوت را شامل می‌شود و برای تمام این مراحل راهکارهایی ارائه می‌دهد تا انسان رااز این مسیر پر پیچ و خم به فلاح و رستگاری برساند .

یکی از این دوران ها که شاید مهمترین ، پایه و اساس شخصیت انسان است دوران کودکی است که در این مقال برآنیم تابه بررسی حقوق کودکان از منظر شریعت اسلامی بپردازیم .

اسلام کودک را نعمت و امانت الهی در دست والدین می‌داند و برای تربیت صحیح و پرورش جسمی وروحی ، مادی و معنوی ، اخلاقی و عقلی وی توصیه و احکام مفصلی بیان داشته است ، که از آن جمله می‌توان به :

1-کرامت کودکان: براساس آموزه های دین مبین اسلام کودک همچون سایر انسان ها از شخصیت ، کرامت و حیثیت انسانی برخوردار است . پس شایسته برخورد و رفتار انسانی است .

پیامبر اکرم در این خصوص فرموده اند : فرزندانتان را گرامی بدارید و به شایستگی تربیت کنید تا مورد مغفرت قرار گیرید.

2- اهمیت غبطه : مهم ترین عاملی که به عملکرد والدین نسبت به کودکان رنگ و بوی طراوت و شادابی می دهد رعایت مصلحت ، خیر و صلاح و به تعبیر فقها غبطه ی آنان است .  از این رو در حقوق اسلامی هیچ قیم و مربی نمی‌تواند بدون در نظر گرفتن مصلحت کودک اقدامی را مرتکب شود .

3- محبت نسبت به کودک : از اصولی ترین و بنیادی ترین اصول رفتاری از نظر اسلام در حقوق کودک مهربانی و محبت نسبت به این قشر است . پیامبر اکرم که اسوه ی نیکو و برجسته ی اخلاق است ، نسبت به کودکان مهر و رأفت داشته است و همچنین در حدیث دیگری که ازایشان نقل شده است می‌فرمایند : به بزرگسالان خود احترام بگذارید و به کودکان ترحم و عطوفت نمایید .

۴_مدارا و مسامحه : کودکان به لحاظ سن کم و عدم درک کامل واقعیات و ناآگاهی از خیر و صلاح و امور شایسته و ناشایست مستحق آسان گیری و مدارا هستند در تعالیم اسلامی توصیه های فراوانی در باب آسان گرفتن در کارها و نیز تغافل و عفو و گذشت از خطاهای شان آمده است

۵_پیشگیری از خشونت علیه کودکان: به طور کلی اسلام ایراد هرگونه آسیب و خشونت علیه انسان‌های بی‌گناه را نکوهش می‌کنند و به طور قطع این حکم در مورد کودکان معصوم و کم توان به طریق اولی تسری بیشتری دارد از این رو هر عملی که موجب آسیب و ضرر به جسم نحیف و روح لطیف کودک شود مذموم دین مبین اسلام است.

۶_اعتدال و عدالت رفتاری:
بر پایه آموزه‌های اسلامی پدر و مادر در اعمال علاقه نسبت به اطفال باید جوانب عدالت را رعایت کنند؛ اسلام در برخورد کودکان حتی در ابراز مهر و محبت جانب تعادل را گرفته و پدر و مادر را از هرگونه افراط و تفریطی نهی می کند.

با مروري بر منابع گران سنگ اسلامی( کتاب و سنّت ) با حجمي انبوه از آيات و روايات مواجه مي شويم که هر يک به گونه اي به مباحث و مسائل مربوط به کودکان و حقوق آنان پرداخته است. سيره عملي پيشوايان ديني نيز منبعي ارزشمند براي آشنايي با ديدگاه هاي اسلامي درباره حقوق کودکان و شيوه رفتار با آنان است. با تاملی در اين منابع به روشني در میابیم که نگاه اسلام به حقوق کودکان، نگاهي جامع و چند سويه است که  ناشي از مباني نگرشي این  دين در امر تعليم و تربيت است. تعليم و تربيتي که هم به بعد مادّي و دنيوي کودک توجه دارد و هم به مسائل معنوي و اخروي وي. اين جامع نگری يکي از ويژگي ها و مزيت هاي دیدگاه  اسلام درباره حقوق  کودکان است. برخورداري از اين ميراث سترگ از يک طرف و اهميت توجه به حقوق کودکان و نوجوانان از طرف ديگر اقتضا مي کند که پژوهشگران  جهان اسلام توجه و تلاش خود را معطوف صيد مرواريد هاي حکمت از اين درياي ژرف بنمایند . از آن جا که امروز توجه به حقوق کودکان در اغلب جوامع جهان مورد توجه قرار گرفته و پيروان اديان مختلف و مکاتب ديني و غير ديني  سعي بر ارائه  نظریات خود درباره حقوق کودک دارند، شايسته است که ديدگاه هاي اسلامي درباره احکام وحقوق کودکان نيز مورد باز پژوهي قرار گرفته و درساختاري منسجم و روزآمد به محضر انديشمندان و دغدغه داران ونيز مراکز علمي داخلي وبين المللي ارائه گردد.