به
نقل از فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، خبرگزاری دانا ؛ نگرانی یا دلواپسی یک واکنش طبیعی است که در آن ذهن تلاش می‌کند با عامل تهدید بیرونی مبارزه کند و
جلوی آن را بگیرد. احساس نگرانی بااضطراب یا
توجه بیش از حد به مسائل واقعی یا خیالی همراه است. این مسائل معمولاً یا به خود
شخص مربوط است مانند مسائل مالی و سلامتی، یا به محیط اطراف وی مانند آلودگی محیط
و تغییرات تکنولوژی یا جامعه . اکثر مردم با
نگرانی‌های کوتاه مدت در زندگی خود روبرو بوده‌اند. نگرانی به اندازهٔ طبیعی خود می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد، چون باعث می‌شود که فرد
اقدامات پیش‌گیرانه انجام دهد (مانند بستن کمربند ایمنی خودرو)
یا از ریسک‌های خطرناک پرهیز کند. (مانند عصبانی کردن حیوانات وحشی یا بد مستی ) و در برخی موارد نگرانی ممکن است تأثیرات منفی داشته باشد
(مانند بروز افسردگی).نگرانی بیشتر مربوط به آینده میب‌اشد.چیزهایی که هنوز اتفاق
نیافتاده اند .
می‌توان به دو نوع نگرانی متفاوت اشاره کرد :
نگرانی کارساز
نگرانی دردسرساز
تمایز گذاشتن بین این دو نوع نگرانی نتایج بسیار ارزشمندی
در پی خواهد داشت . به این ترتیب مزایای نگرانی کارسازروشن می‌شود و اهداف واقع
بینانه برای کنترل نگرانی دردسرساز تدوین می‌گردد . درک تفاوت بین این دو نوع
نگرانی بسیار مفید و گره گشا خواهد بود .
نگرانی کارساز
باید به این این نکته مهم دقت کنید که همه نگرانی ها ، بد
نیستند . در واقع نگرانی برای بقای ما ابزاری مفید است . در سیر تکامل بشر ، آنها
که نگران وعده غذایی بعدی بودند ، جان
سالم به در بردند و آنهایی که در این اندیشه نبودند ، به دردسر افتادند . در واقع
این نوع نگرانی کمک می‌کند تا با مشکلات و تهدیدهای زندگی رو به رو شویم . برای
مثال ، اگر نگران سلامتی خود باشید ، احتمالاً تغییرات مثبتی در زندگی خود ایجاد
می‌کنید .
مثلاً سیگار را ترک می‌کنید و رو به ورزش می‌آورید که ثمره
ی نگرانی کارسازند . نگرانی کارساز سبب می‌شود برای مشکلات زندگی تان تدبیری
بیندیشید و دست به کار شوید تا تهدیدهای آینده را کاهش دهید . مثلاً در نوع غذایی
که می‌خورید بیشتر دقت می‌کنید تا خطر بیماری قلبی کم شود .
خلاصه اینکه نگرانی کارساز بر مسائل واقع بینانه متمرکز است
و باعث یافتن راه حل های دقیق و مشخص برای حل مشکل می‌شود .
نگرانی دردسر ساز
نگرانی دردسر ساز دو ویژگی اساسی دارد . نخست اینکه این
نگرانی به هیچ راه حل درست و دقیقی منجر نمی‌شود . یکی از بزرگترین پادزهرهای
اضطراب و استرس ، دست زدن به اقدامات سازنده است . اضطراب پاسخ جنگ یا گریز را
فعال می‌کند . زمانی که می‌زند . این واکنش به شما کمک می‌کند تا در برابر تهدید
اقدامی سازنده در پیش بگیرید . بدبختانه نگرانی دردسرساز دست و پای شما را برای
اقدام سازنده می‌بندد .
در این حالت به جای اینکه برای حل مساله قدم بردارید ، اسیر
نگرانی دردسر ساز می‌شوید . دومین مؤلفه نگرانی دردسر ساز این است که بر وقایع
نامحتمل و بعید تمرکز می‌کند ، مثل دزدیده شدن فرزندان . واقعیت این است که زندگی
انسان پر از خطر است . هرروز خطرهای بی شماری از بیخ گوش ما می‌گذرد . با این حال
، اگر ذهن ما مدام درگیر خطرهای بعید ( مثل دزدیده شدن فرزند ، جنگ هسته ای ،
بیماری لاعلاج ) بشود ، انرژی و وقت ما
بیهوده صرف تنش و اضطراب می‌گردد .
بدتر این که ممکن است بر اساس این تهدیدها ، تصمیم هایی
بگیرید که بر زندگی تان اثر مخرب بگذارند . برای مثال چون می‌ترسید بچه شما را
بدزدند ، دائم مواظب او هستید و به او
آزادی عمل نمی‌دهید .
حتی ممکن است دامنه ی این نگرانی باعث آسیب زدن به کودک شما
نیز بشود . برای مثال او به شدت به شما وابسته می‌شود . نگرانی دردسر ساز مدام ذهن
شما را درگیر می‌کند و زندگی شما را محدود می‌سازد .
این بار که احساس ناراحتی و نگرانی کردید ، دقت کنید که نوع
نگرانی تان را بشناسید . می‌توانید افکار نگران ساز خود را یادداشت کنید . برای مثال ممکن است بنویسید :
" می‌ترسم در امتحان نهایی رد بشوم " . پس از اینکه نگرانی تان را
نوشتید به این پرسش ها پاسخ دهید .
آیا نگرانی من به مسأله ای واقع بینانه اشاره دارد ؟
آیا این مشکل حل شدنی است ؟
آیا این نگرانی به من انگیزه می‌دهد تا دست به اقدام بزنم ؟
آیا این نرانی باعث شکل گیری راه حل های بالقوه می‌شود ؟
آیا می‌توانم این راه حل ها را اجرا کنم ؟
چنانچه نتوانستید به این پرسش ها پاسخ دهید به احتمال زیاد
درگیر نگرانی دردسرساز شده اید . نگرانی دردسر ساز شما را به دام
اضطراب ، استرس و آشفتگی می‌اندازد .
