نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ دوره نوجوانی، دوره بسیار حساس و سرشار از تغییرات است که این تغییرات را می‌توان در دو دسته کلی، فیزیکی و رفتاری گنجاند. استقلال طلبی، رفتارهای هیجانی، پرخاشگری، غرور زیاد، سربازدن از دستوران والدین، ماجرا جویی، برخوردهای احساسی و ... از جمله ویژگی دوران پر فراز و نشیب نوجوانی است.
دوره نوجوانی در بازه سنی 10 تا 19 سالگی در نظر گرفته می‌شود؛ این در شرایطی است که اکنون روانشناسان سنین 10 تا 24 سالگی را دوره نوجوانی برمی‌شمارند. امروز روز نوجوان است؛ روزی برای توجه بیشتر به این رده سنی با اهمیت.
در گزارش پیشرو، توصیه‌های لازم را برای مواجه والدین با نوجوانان در مسیر تربیت صحیح بیان کرده و به شما والدین مهارت چگونه برخورد کردن با نوجوانان را آموزش می‌دهیم؛ با ما همراه باشید.
1. تاکید نکردن به نقاط ضعف نوجوانان
والدین در ارتباط با نوجوان خود نباید فقط به ویژگی‌های منفی و اشتباهات او واکنش نشان دهند. نوجوانان ممکن است در این سنین تصمیم‌هایی را بگیرند که بر طبق نظر والدین مناسب نباشد اما می‌توانند به شیوه موثرتری او را در تصمیم گیری راهنمایی کنند و همچنین تاکید بسیار بر شکست‌های نوجوان و یا ویژگی‌های منفی او و یا اشتباهاتی که مرتکب شده، می‌تواند تاثیر بدی به نوجوان بگذارد و اعتماد به نفس او کم شده و یا انگیزه خود را از دست بدهد.
این موضوع خود باعث به وجود آمدن حالت‌های عصبانیت و پرخاشگری در نوجوانان خواهد شد و همچنین سرزنش‌های مداوم می‌تواند صمیمیت نوجوان نسبت به پدر و مادر خود را کاهش دهد و این عمل می‌تواند رابطه نوجوان و والد را محدود کرده و مشکلاتی را به وجود بیاورد.
2 . ارتباط برقرار کردن با نوجوان
ارتباط والدین با نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و آن چنان که در قسمت بالا اشاره شد وجود صمیمیت در میان اعضای خانواده و داشتن رابطه مطلوب میان فرزندان و پدر و مادری می‌تواند در رشد کودک و نوجوان بسیار ایده آل و مناسب باشد. زمانی که نوجوان نتواند ارتباط مناسب را از جانب والدین خود دریافت کند احتمالا او به منزوی شدن و گوشه گیری تمایل پیدا کرده و یا ممکن است که زمانی که نوجوان نتواند رابطه مطلوب را از سمت والدین خود دریافت کند به سمت همسالان خود کشش بیشتری پیدا کند.
در حالت کلی نوجوانان در این سن تمایل بیشتری به بر قراری ارتباط با همسالان خود دارند و نباید از این موضوع اجتناب کرد، اما بر قراری ارتباط با دوستان سالم مهم است و موضوع برقراری ارتباط در حالتی توازن میان دوستان و خانواده بسیار قابل توجه است.
3. تشویق و تحسین کردن نوجوانان
سرزنش نکردن و تشویق کردن نوجوانان می‌تواند فرایندی موثر در ارتباط با نوجوان باشد؛ زیرا که نوجوانان زمانی که تایید والدین خود را دریافت کنند حس بهتری را خواهند داشت و همچنین والدین نقش اساسی را در تشویق نوجوانان برای رسیدن به اهداف خود دارند و به عبارتی این پدر و مادر است که می‌تواند نوجوان را در جهت رسیدن به اهدافش هدایت کند.
والدین می‌توانند نقش اساسی در کسب تجربه‌های جدید نوجوانان داشته باشند؛ زیرا که بر اساس مطالعاتی که در زمینه هوش هیجانی انجام شده است نوجوانان تمایل زیادی به ریسک کردن و تجربه‌های جدید دارند. تحسین کردن نوجوان و افتخار کردن به آنها و ابراز آن به صورت کلامی و غیر کلامی از سوی والدین به فرزندان، می‌تواند حس بسیار خوبی را در نوجوانان ایجاد کند.
4 . آموزش دادن توانایی «نه» گفتن به نوجوانان
یکی از مشکلاتی که می‌توان به آن اشاره کرد که خود دردسرهای زیادی را به دنبال دارد و استرس و اضطراب زیادی را باعث می‌شود، توانایی گفتن «نه» در زمان لازم اشاره کرد. نوجوان برای جلوگیری از طرد شن از گروه‌های همسال خود ممکن است توانایی گفتن نه را نداشته باشد و از این رو به دام خطر بیافتد.
زمانی که والدین توانایی گفتن نه را به فرزندان خود آموزش دهند می‌توانند از ایجاد شدن بسیاری مشکلات بکاهند. در حالت کلی نگه داشتن احترام، رفتار دور از خشونت و پرخاشگری و تاکید این موضوع به نوجوان خود که آنها را دوست دارید، مهم است؛ البته ارتباط والدین با یکدیگر نیز نقش مهمی ایفا می‌کند؛ زیرا که والدین الگوی مهمی برای نوجوانان هستند.
5. والدین از نوجوانان بیشتر حمایت کنند
همان طور که قبلا هم گفتیم نوجوانی دوره بسیار حساسی است؛ به همین دلیل به حمایت بیشتر والدین، به شدت نیازمند هستند. والدین باید سعی کنند به جای نصیحت کردن بیشتر به نوجوانان گوش کنند. همچنین حس نگرانی خود را برای فرزندانشان توضیح دهند ولی نه در قالب نصیحت؛ زیرا نصیحت کردن بیش از حد باعث دوری نوجوانان از محیط خانه و خانواده می‌شود که یکی از علائم آن دیر آمدن نوجوانان به خانه است.
والدین باید در روز زمانی را برای صحبت کردن با فرزندانشان اختصاص دهند ولی باید دقت کنند که زمان صحبت کردن بسیار مهم و تأثیرگذار است؛ مثلا بعد از مدرسه زمان مناسبی برای صحبت کردن با نوجوانان نیست. نحوه صحیح بیان مسائل بسیار مهم است؛ اینکه چگونه و با چه لحنی مسائل را برای نوجوانان خود بازگو کنید اهمیت بسیار زیادی دارد. والدین باید نوجوانان خود را درک کنند و بدانند که نمی‌توانند آنها را محدود کنند.
سرکشی یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی است و والدین باید بدانند که فرزندانشان در دوره نوجوانی به دلیل حس سرکشی که در درون خود دارند، از هرگونه قید و شرطی بیزار هستند
6.به علائق نوجوان‌تان توجه کنید
والدین متأسفانه در اکثر مواقع انتظار بدترین اتفاق را دارند و همیشه نگران آینده فرزندانشان هستند. بهتر است بدانید که افکار منفی شما در برخورد با نوجوانان ممکن است به رفتاری تبدیل شود که همیشه از آن می‌ترسیدید. در این شرایط بهتر است به علایق فرزندانتان توجه کنید و آنها را به سمت علایقشان هدایت کنید.
7.در کنترل رفتار نوجوان تعادل را رعایت کنید؛زیاد گیر ندهید!
بعضی از والدین به مسائل کوچک و بی‌ارزش بیش از حد گیر می‌دهند یا در مواقع مشکلات بزرگ که باید واکنشی نشان دهند، سکوت می‌کنند. والدین باید قبل از برخورد با نوجوانان و تصمیمات آنها ابتدا دقت کنند که آیا آن مسئله برای فرزندشان مشکل جدی به وجود می‌آورد یا خیر؛ سپس با توجه به آن تصمیم بگیرند و اقدام کنند. اگر کاری که فرزندتان قرار است انجام دهد او را در معرض خطر قرار نمی‌دهد، دیگر سخت‌گیری نکنید و اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد.
در برخورد با نوجوانان نه بیش از حد سخت‌گیری کنید و نه این که او را کاملا آزاد بگذارید. سعی کنید بین آزادی و پیروی کردن از شما، تعادل ایجاد کنید؛ مثلا برای آنها قوانین واضح و روشنی را تعیین کنید.
8.با سرکشی و تمرد نوجوانان انعطاف به خرج دهید
سرکشی یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی است و والدین باید بدانند که فرزندانشان در دوره نوجوانی به دلیل حس سرکشی که در درون خود دارند، از هرگونه قید و شرطی بیزار هستند. قید و شرط‌ها به نوجوانان حس کنترل شدن، قابل اعتماد نبودن و سلب آزادی را می‌دهد. نوجوانان معمولا وقتی در سن بلوغ قرار دارند سعی می‌کنند که به والدین خود نشان دهند که دیگر بزرگ شده‌اند و مستقل هستند.
یکی از کارهایی که برای ثابت کردن به والدین انجام می‌دهند، دیر آمدن به خانه است. نوجوانان سعی دارند که با این کار به والدین خود نشان دهند که مستقل شده‌اند و همچنین دوست دارند که جامعه را تجربه کنند. معمولا به این اتفاقات «توسعه فردی» گفته می‌شود. از نشانه‌های توسعه فردی می‌توان به کاهش رابطه عاطفی بین والدین و نوجوانان، دیر آمدن نوجوانان به خانه، تلاش نوجوانان برای ساختن یک شخصیت منحصر به فرد، تلاش برای مستقل شدن و ... اشاره کرد.
9. رفتارهای خاص دوران نوجوانی را بشناسید
والدین باید قبول کنند که دور شدن فرزندانشان از آنها، وقت‌گذرانی با دوستانشان، دیر آمدن نوجوانان به خانه و ...، همگی رفتارهایی کاملا طبیعی و مختص دوره نوجوانی است. والدین هرگز نباید با این رفتارها مقابله کنند و بجنگند، زیرا با شکست مواجه می‌شوند و حتی ممکن است فرزندانشان را نیز از دست بدهند. متأسفانه گاهی اوقات برخی والدین با رفتارهایی مانند همراهی نکردن با نوجوانان، دخالت‌ها و یا گاهی عدم دخالت صحیح و به موقع، شرایط را برای خود و نوجوانشان سخت‌تر و دشوارتر می‌کنند.
والدین دلیل رفتارهای خود را نگرانی و ترس برای آینده فرزندانشان می‌دانند، اما باید به این موضع توجه کنند که فرزندانشان تا چه حد این نگرانی‌ها را درک می‌کنند. والدین برای اینکه بتوانند نوجوانان خود را کنترل کنند باید ابتدا بدانند که روی چه مسائلی کنترل دارند و روی چه چیزهایی کنترل ندارند. والدینی که در کودکی هیچ قید و شرطی را برای فرزندانشان تعیین نکردند نمی‌توانند در دوران نوجوانی نیز برای آنها قید و شرط تعیین کنند و یا این کار برای آنها بسیار سخت خواهد شد.
والدین باید قبول کنند که دور شدن فرزندانشان از آنها، وقت‌گذرانی با دوستانشان، دیر آمدن نوجوانان به خانه و ...، همگی رفتارهایی کاملا طبیعی و مختص دوره نوجوانی است
10.استقلال نوجوان را به رسمیت بشناسید
استقلال نوجوانان یک امر بسیار مهم و ضروری است؛چرا که آنها در تلاش هستند تا خود را برای نقش‌هایی که قرار است در آینده در جامعه داشته باشند آماده کنند. ولی این استقلال کامل نیست بلکه نوجوانان همواره به والدین خود وابسته هستند.
والدین باید از کودکی به فرزندان خود حس تجربه کردن را آموزش دهند. به عنوان مثال؛ هرگز در کودکی به فرزندتان نگویید که چای داغ است دست نزن؛ بلکه به او اجازه دهید استکان چای را لمس کند و حس داغی را تجربه کند. اگر فرزندان در کودکی لحظه‌های آموزنده درستی داشته باشند بهتر می‌توانند محیط پیرامون خود را درک کنند. یکی از دلایل دیر آمدن نوجوانان به خانه، نداشتن حریم خصوصی است.
والدین باید به این نکته توجه کنند که فرزندانشان بزرگ شده‌اند و نیازمند یک فضا و حریم خصوصی هستند. تجربه نوجوانان در زندگی نسبت والدین بسیار کمتر است؛ در نتیجه والدین باید مراقب باشند که رفتار نامناسب و واکنش تندی به رفتار نوجوانان نشان ندهند و کاری نکنند که نوجوانان تصور کنند والدین می‌خواهند در کار آنها دخالت کنند.
