چگونه می توان مهارت های حل مسئله را به کودکان آموزش داد؟

طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، محققان دریافتند کودکانی که مهارت های حل مسئله را بلد نیستند، بیشتر در معرض خطراتی چون افسردگی و خودکشی هستند. از طرف دیگر، کودکانی که این مهارت ها را بلد باشند، از سلامت روان بیشتری برخوردارند.

شما می توانید آموزش مهارت های اساسی حل مسئله را در دوران پیش دبستانی آغاز کنید و به کودک خود کمک کنید مهارت های خود را در سنین دبیرستان و پس از آن تقویت کند.


به چه دلیل کودکان باید مهارت های حل مسئله را بیاموزند؟


کودکان و نوجوانان هر روز با مشکلات مختلفی روبرو هستند ، از مشکلات تحصیلی گرفته تا مشکلاتی که در محیط بازی برای آنها اتفاق می افتد. با این وجود، فقط تعداد انگشت شماری از آنها تکنیک های حل مسئله را آموزش دیده اند.

آنها به جای اینکه به حل مسئله فکر کنند،صورت مسئله را پاک می کنند. به همین دلیل بسیاری از کودکان در دوستی هایشان دچار مشکل می شوند.


بچه های دیگر که مهارت های حل مسئله را آموزش ندیده اند، بدون شناختن انتخاب هایشان ، وارد عمل می شوند. مثلا ممکن است کودکی که از کلاس درس خسته می شود، از کلاس خارج شود، چون هیچ راه حل دیگری به ذهنش نمی رسد. این انتخاب ها و راه حل ها ممکن است در دراز مدت مشکلات بیشتری ایجاد کند.

چگونگی ارزیابی مشکلات را به کودکان آموزش دهید.

کودکانی که احساس ناامیدی دارند، انگیزه ای برای حل مشکلاتشان ندارند. اما وقتی فرمول روشنی برای حل مشکلات به آنها می دهید ، سعی می کنند توانایی خود را در انجام آن اثبات کنند.

در ادامه چند راهکار حل مسئله را به شما آموزش خواهیم داد:

۱- مشکل را بشناسید. بیان کردن مشکل می تواند کمک بزرگی برای حل آن محسوب شود. به کودک خود کمک کنید تا مشکلش را بیان کند‌. مثلا:" من به کلاس تقویتی ریاضی نیاز دارم." شناخت مشکل و مطرح کردن آن به پیدا کردن راه حل کمک می کند.


۲- حداقل پنج راه حل به کودک نشان دهید. ایده پردازی، روش های حل مسئله را به کودک نشان می دهد. تاکید کنید که نیازی نیست تمام راه حل ها، لزوما خوب باشند. اگر کودک تلاش می کند به ایده های خوب برسد، سعی کنید به او کمک کنید. حتی یک ایده دور از ذهن می تواند یک راه حل باشد. نکته اصلی این است که به او کمک کنید تا ببیند که با کمی خلاقیت می تواند راه حل های بالقوه زیادی را پیدا کند.

۳- جوانب مثبت و منفی هر راه حل را بررسی کنید. به فرزند خود کمک کنید تا پیامدهای مثبت و منفی احتمالی را برای هر راه حل بالقوه ای که او شناسایی کرده است، در نظر بگیرد.

۴- یک راه حل انتخاب کنید. هنگامی که فرزند شما نتایج مثبت و منفی احتمالی را ارزیابی کرده است ، او را ترغیب به انتخاب راه حل کنید.

۵- راه حل انتخابی را امتحان کنید.‌ به او بگویید که راه حلی را امتحان کند و ببیند چه اتفاقی می افتد. اگر این کار به نتیجه نرسد ، می تواند راه حل های دیگری را امتحان کند.


حل مشکلات را تمرین کنید.

وقتی برای فرزندتان مشکلی پیش می آید برای حل مشکل او عجله نکنید. در عوض به او کمک کنید تا مراحل حل مسئله را طی کند. در صورت نیاز به او راهنمایی بدهید، اما برای اینکه خودش مسئله را حل کند، او را تشویق کنید. اگر نمی تواند راه حل مناسبی را پیدا کند، به جای اینکه راه حل را به او نشان دهید، فکر کردن را به او یاد بدهید. اجازه بدهید خودش کمی فکر کند تا راه حل مناسب را پیدا کند.

وقتی با مسائل و مشکلات رفتاری روبرو می شوید، از یک روش حل مسئله استفاده کنید. کنار هم بنشینید و بگویید ، "شما اخیراً برای انجام تکالیف خود مشکل داشته اید. بیایید مسئله را حل کنیم. " در این موقعیت ممکن است شما همچنان نیاز داشته باشید تا کودک عواقب کار نادرستش را ببیند و خودش به حل مسئله فکر کند. اما گاهی لازم است باهم برای حل مسئله قدم بردارید.
مثلا اگر فراموش کرد وسایل ورزشی خود را همراه ببرد، از او بپرسید برای اینکه دیگر این اتفاق نیفتد چه کاری می توان انجام داد؟ اجازه دهید خودش به تنهایی فکر کند و راه حل هایی را پیدا کند.
بچه ها اغلب راه حل های خلاقانه ای را پیشنهاد می دهند. ممکن است بگوید: "من یک یادداشت می نویسم و جلوی چشمم می گذارم تا فراموش نکنم." یا " شب قبل وسایلم را جمع می کنم و یک چک لیست تهیه می کنم،تا چیزی فراموش نشود."
وقتی کودک شما راه حلی برای حل مسئله ارائه می دهد، او را تشویق کنید.

پیامدهای طبیعی که در ادامه یک مسئله اتفاق می افتند، ممکن است مهارت های حل مسئله را نیز آموزش دهد. بنابراین در صورت مناسب بودن ، به فرزندتان اجازه دهید با عواقب طبیعی عمل خود روبرو شود.
به عنوان مثال ،اگر نوجوانتان میخواهد در طول 10 دقیقه اول که در پارک هستید تمام پول خود را خرج کند، مانع او نشوید. بعد از آن خواهد دید بقیه وقتش را باید بدون پول سپری کند‌ . این موضوع می تواند به بحث در مورد حل مسئله منجر شود تا به او کمک کنیم دفعه دیگر انتخاب بهتری داشته باشد.

این پیامدهای طبیعی را به عنوان فرصتی برای تعامل غنیمت بشمارید تا بتوانید در کنار هم به حل مسئله بپردازید.