دلایل علمی بی حوصلگی را بشناسیم

فاطمه سادات زاهدی، کارشناس ارشد مشاوره، خبرگزاری دانا؛ گاهی در خانه نشسته‌اید و حوصله انجام هیچ کاری را ندارید؛ حتی حاضر نیستید به پیاده‌روی بروید یا با یکی از دوستان خود تماس بگیرید تا از دل‌تنگی و بی‌حوصلگی دربیایید. بعضی وقت‌ها آن‌قدر بی‌حوصله می‌شوید که دوست دارید کل روز را بخوابید.
معمولاً افراد در زمان تنهایی، اندوه، عصبانیت، نگرانی، خواب ناکافی، استرس و... دچار بی‌حوصلگی می‌شوند اما گاهی همه ‌چیز بر وفق مراد است و شما نمی‌دانید چرا بی‌حوصله هستید!

دلیل بی‌حوصلگی‌های بی‌علت چیست؟!

حقیقت این است که انسان هیچ‌گاه بدون دلیل دچار کسالت و بی‌حوصلگی نمی‌شود. برخی مواقع شما می‌دانید به دلیل تنهایی، غم و اندوه، استرس، رویداد بد و... بی‌حوصله شده‌اید اما یک‌زمانی احساس می‌کنید بدون دلیل کسل شده‌اید درحالی‌که کسالت و بی‌حوصلگی گاهی ناشی از دلایل ریز و جزئی است که شاید شما متوجه آنها نباشید؛ این عوامل عبارت‌اند از:
1-یکنواختی ذهن
بعضی وقت‌ها بی‌حوصلگی ناشی از خستگی ذهن است که در اثر تکرار و عدم علاقه به انجام وظایف ایجاد می‌شود؛ مثلاً کسانی که برای کارشان به تمرکز دائمی نیاز دارند، زندانیان و کسانی که در فرودگاه انتظار می‌کشند، بی‌حوصلگی را تجربه می‌کنند.
2- عدم علاقه و هیجان در انجام کارها
تا به ‌حال شده کاری را انجام دهید و در طی آن نه خستگی را احساس کنید و نه گذر زمان را و بعد از انجام کار احساس خوب رضایت و سرخوشی داشته باشید؟! این دقیقاً به خاطر علاقه و دلبستگی شما نسبت به انجام آن کار است که حداکثر انرژی‌تان را صرف آن می‌کنید. از طرف دیگر انجام کارهای خیلی ساده معمولاً کسل‌کننده و در مقابل کارهای بسیار سخت هیجان‌انگیز هستند؛ بنابراین فقدان علاقه و شور و هیجان در انجام کارها می‌تواند باعث بی‌حوصلگی در شما شود.
3- نبود تنوع در زندگی
معمولاً افرادی که نیاز زیادی به‌تازگی، تنوع و هیجان دارند بیشتر در معرض بی‌حوصلگی و کسالت قرار می‌گیرند. افراد برون‌گرا جزو آن دسته افرادی هستند که نیاز به تحریک بیرونی دارند؛ به همین دلیل آنها بسیار مستعد بی‌حوصلگی هستند و تنوع‌طلبی و ریسک‌پذیری راهی برای درمان کسالت در این افراد است.
4- پوشیدن لباس نامناسب 
لباس‌های تنگ و تیره می‌تواند تأثیر به سزایی در خلق‌وخوی شما داشته باشد. لباس‌های رنگ تیره و چسبان گاهی شما را کلافه می‌کند و باعث می‌شود احساس کسالت و ناراحتی کنید؛ بنابراین اگر بی‌حوصله شدید یک نگاهی به خودتان بیندازید شاید علتش لباستان باشد!
5-گوش دادن به اخبار بد
قرار گرفتن در معرض پیام‌های منفی در اخبار، تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تا حد زیادی بر روحیه شما تأثیر بگذارد و سطح شادی شما را کاهش دهد. سعی کنید تا حد امکان از گوش دادن به اخبار منفی خودداری کرده و یا سریع ذهن خود را به‌جای دیگری متمرکز کنید.
6- سایر عوامل
تیروئید، اختلال دوقطبی، اختلال اضطرابی، سندروم پیش از قاعدگی، عادات غذایی نادرست (خوردن فست فود و سیب‌زمینی سرخ‌ شده)، چیدمان تکراری خانه و... از دیگر عواملی است که می‌تواند باعث بی‌حوصلگی شما شود.

چگونه بی‌حوصلگی‌هایمان را درمان کنیم؟

خیلی از افراد هنگام کسالت و بی‌حوصلگی علاقه به انجام هیچ کاری ندارند و این مسئله باعث می‌شود تا غلبه و رفع بی‌حوصلگی کمی دشوار شود اما خواستن، توانستن است. روش‌های درمان بی‌حوصلگی تا حدودی شبیه افسردگی است منتها بی‌حوصلگی برخلاف افسردگی ممکن است با یک ‌چیز کوچکی که حالتان را خوب می‌کند از بین برود اما درمان افسردگی نیاز به مداومت دارد.
روش‌های بسیاری وجود دارد که می‌توانید از حالت کسلی خارج شوید؛ فقط باید اراده کنید و از بین پیشنهادات زیر کارهای موردعلاقه خود را انجام دهید:
1- کتاب بخوانید
این‌یک روش عالی برای غلبه بر بی‌حوصلگی است. کتاب‌هایی را انتخاب کنید که از خواندن آنها لذت می‌برید اما  

تیروئید، اختلال دوقطبی، اختلال اضطرابی، سندروم پیش از قاعدگی، عادات غذایی نادرست (خوردن فست فود و سیب‌زمینی سرخ‌ شده)، چیدمان تکراری خانه و... از دیگر عواملی است که می‌تواند باعث بی‌حوصلگی شما شود.

کتاب‌های علمی-تخیلی غالباً کتاب‌های مناسبی برای رفع بی‌حوصلگی نیستند. در عوض می‌توانید به سراغ داستان‌های تاریخی و یا رمان‌های موردعلاقه‌تان بروید.
2- نقاشی یا رنگ‌آمیزی کنید
تحقیقات نشان می‌دهد که خط‌خطی کردن کاغذ، نقاشی و یا رنگ‌آمیزی باعث تحریک مرکز هیپوکامپ مغز و آزاد شدن هورمون دوپامین می‌شود. هورمون دوپامین به هورمون شادی و نشاط معروف است. به همین خاطر کارشناسان توصیه می‌کنند درصورت احساس ناراحتی، استرس، عصبانیت و یا بی‌حوصلگی، نقاشی یا رنگ‌آمیزی کنید؛ این کار علاوه بر کاهش استرس، خون‌رسانی به مغز را افزایش داده و ذهن را به تکاپو می‌اندازد.

3- شروع به نوشتن کنید
نوشتن به منحرف کردن ذهن کمک کرده و باعث می‌شود شما به‌جای فکر کردن به بی‌حوصلگی، روی آنچه می‌نویسید تمرکز کنید. نیازی نیست نویسنده توانمند و باتجربه‌ای باشید زیرا نوشتن خلاقانه برای رفع بی‌حوصلگی حتی ممکن است کسالت شما را تشدید کند؛ بنابراین برای رفع بی‌حوصلگی می‌توانید شروع به نوشتن خاطرات خوش زندگی‌تان کنید و یا نوشته خود را با جملاتی مانند «من خیلی بی‌حوصله‌ام» شروع کرده و کسالت خود را شرح دهید.
4- ورزش کنید
وقتی بی‌حوصله هستید کاری که می‌تواند حالتان را بدتر کند، بی‌تحرکی و نشستن در خانه است. فعال نگه‌داشتن بدن به فعال نگه‌داشتن ذهن کمک کرده و باعث تسکین بی‌حوصلگی می‌شود. برای فعال بودن نیازی به انجام فعالیت‌های سنگین مانند بسکتبال و فوتبال نیست؛ شما می‌توانید با پیاده‌روی در پارک یا خیابان ذهن و فکر خود را فعال کرده و از بی‌حوصلگی خلاص شوید.
5- فیلم و عکس‌های قدیمی نگاه کنید
تماشای عکس‌ها و فیلم‌های دوران کودکی یا نوجوانی‌تان می‌تواند یک روش عالی برای رفع بی‌حوصلگی باشد. اگر فیلم و عکس قدیمی در دسترس ندارید، می‌توانید با یک دوست قدیمی تلفنی صحبت کنید و یا با او قرار ملاقات بگذارید.
6-به فروشگاه بروید
تحقیقات نشان داده است که به خرید رفتن حتی اگر چیزی نخرید، می‌تواند باعث خوشحالی شود. بنابراین اگر پول کافی برای خرید ندارید، مهم نیست؛ می‌توانید با قدم زدن در پاساژها و یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای خودتان حال خوب بخرید.
7- فیلم ببینید
تماشای فیلم و سریال باعث می‌شود شما با داستان فیلم همسو شده و بی‌حوصلگی خود را فراموش کنید اما دیدن هر فیلمی در هنگام بی‌حوصلگی توصیه نمی‌شود زیرا برخی فیلم‌ها باعث می‌شود علاوه بر بی‌حوصلگی دچار غم و اندوه زیادی شوید؛ بنابراین در انتخاب فیلم دقت کنید. دیدن فیلم‌هایی که شمارا به هق‌هق می‌اندازند یا از زندگی ناامیدتان می‌کند، بی‌هیچ وجه توصیه نمی‌شود؛ در عوض فیلم‌های رمانتیک که سبب می‌شوند شما به‌آرامی اشک بریزید یا فیلم‌های کمدی که شما را به خنده می‌اندازد باعث آزاد شدن هورمون دوپامین و اندورفین می‌شوند و حالتان را خوب می‌کنند.
8-موسیقی گوش کنید
مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی می‌تواند روحیه شمارا تقویت کرده و شما را سرحال کند. موسیقی جریان خون را بهبود بخشیده و سطح هورمون‌های مرتبط با استرس مانند کورتیزول را کاهش می‌دهد. همچنین موسیقی سیستم‌های عصبی شیمیایی و ساختارهای مغزی مرتبط با خلق‌وخو، تنظیم احساسات، توجه و حافظه را به روش‌هایی که باعث ایجاد تغییرات مفید می‌شود، فعال می‌کند. در انتخاب موسیقی فرقی چندانی بین شاد و غمگین، ایرانی و خارجی وجود ندارد، هر آهنگی که حالتان را خوب می‌کند، همان را انتخاب کنید.