زرشک از معدود گیاهانی است که از ریشه، ساقه، برگ، گل و پوست آن استفادههای مختلف غذایی، دارویی و صنعتی میشود. این گیاه بهواسطه داشتن ترکیبات متفاوت مانند ترکیبات فنولی، ویتامین C و آلکالوئیدها دارای فعالیتهای آنتیاکسیدانی بالایی بوده و در تقویت قلب، درمان دیابت و چاقی، تصفیه کبد، کاهش وزن و … مؤثر است.
با توجه به اینکه فصل برداشت زرشک بسیار کوتاه است و بازار کشش لازم جهت جذب این محصول مفید و گران قیمت را ندارد، تولید محصولات پرکاربرد و متنوع و ماندگار از اولویتهای سرمایهگذاری برای چنین محصولی محسوب میشوند.
تکنولوژی پیشرفته مواد غذایی سبب شده که ما بتوانیم حداکثر استفاده را از مواد به عمل آوریم و از ضایعشدن محصولات جلوگیر ی شود. محصولات زیادی قابل تولید از زرشک هستند، یکی از فراوردههای موردعلاقه حاصل از زرشک، آب زرشک است. در فرایند تولید آب زرشک بخشی از زرشک در مراحل سورت و آبگیری (تفالۀ زرشک) بهصورت ضایعات از چرخۀ تولید خارج میشود.
در همین راستا محققان مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی با همکاری یک بخش خصوصی موفق شدند که از ضایعات زرشک و آب زرشک محصولات دیگری را به تولید برسانند.
یکی از این محصولات پودر پالپ به عنوان طعم دهنده غذایی است.
پودر پالپ زرشک یک طعمدهنده غذایی بسیار عالی است که میتواند همانند لیمو
عمانی آن را به غذا اضافه کرد با توجه به اینکه ضایعات زرشک نیز حاوی
ترکیبات آنتیاکسیدانی و فیبر هستند علاوه بر ایجاد طعم ترش، خواص زرشک را
نیز برجای میگذارد.
تولید قرص جوشان زرشک
از دیگر محصولاتی که این محققان با ضایعات زرشک به تولید رساندند قرص جوشان است.
با توجه به اینکه نوشیدنی زرشک یک محصول پرمصرف و مورد پسند است میتوان آن را به صورت قرص جوشان عرضه کرد که جهت مصرف نوشیدنی همیشه در دسترس و صادرات آن نیز امکانپذیر باشد این محصول به تولید رسید.
قرصهای جوشان میوه به علت راحتی در استفاده، ذخیره سازی و حملونقل و فرمولهکردن آن محبوبیت زیادی در دنیا بهدست آورده اند. اگرچه خاصیت فشردهشدن پودر آب زرشک، چگالی و اندازه ذرات، شکل و خواص سطحی پودر تحت تأثیر روش خشککردن قرار دادند.
در این پژوهش با انتخاب روش و شرایط مناسب خشک کردن، قرص جوشان آب زرشک دارای فعالیت آنتیاکسیدانی پایدار طی زمان ماندگاری، رنگ و طعم مطلوب حاصل شد.
طرح تولید پودر، قرص و قرص جوشان زرشک از ضایعات این محصول میتواند بهعنوان یک فرصت سرمایهگذاری خوب در زمینه صنایع تبدیلی باشد و با توجه به وجود مواد اولیه مناسب در ایران خصوصاً در منطقه خراسان جنوبی ایده خوبی در سرمایهگذاری صنعتی محسوب شود.
از سوی دیگر با توجه به اینکه این محصول صرفاً در خراسان جنوبی کشت میشود و عمده کشاورزان در مناطق زهان و قاین به این کشت مشغولند لذا جهت اشتغالزایی و ایجاد محصولات باارزش افزوده از اهمیت بسیار بالایی دارد.